Rehber | Kategoriler | Konular
KEMiRGENLER (Rodentia)
Alm. Nagetiere, (pl.), Fr. Rongeurs (pl.), İng. Gnawing animals. (Rodents). Memeliler (Mammalia) sınıfının kalabalık bir takımı. Karada, suda ağaçlarda, yeraltı tünellerinde yaşayan birçok türü vardır. Bu hayvanlara hem kemirici dişleri uzun ve kuvvetli olduğu hem de ağaçları, ekinleri ve başka şeyleri kemirerek beslendikleri için ?kemirgenler? veya ?kemiriciler?adı verilir. Fâreler, sıçanlar, sincaplar, kunduzlar, kobaylar ve oklu kirpiler bu takımın en çok bilinenleridir. Otuzdan fazla familyası ve 2000'den fazla türü vardır. Bâzı sistematikçiler bunları sincabımsılar, sıçanımsılar, oklu kirpimsiler olmak üzere üç alt takıma ayırırlar.
En küçükleri 10 gramdan daha az olan Afrika pigmi fâreleri ve en büyükleri bâzan 30 kg'ı aşan kunduzlardır. Çoğunlukla bitkilerle beslenirler. En tipik özellikleri, her çenede birer çift kemirmeye yarayan kesici dişlerin bulunmasıdır. Köpek dişleri yoktur. Kesiciler ile azı dişleri arasında ?diastema? denen bir boşluk bulunur. Alt çeneleri ileri-geri hareket etme özelliğine sâhiptir. Kemirme esnâsında kesici dişler dışta kaldığından, kemirme işleminin tamâmı ağzın dışında yapılır. Böylece ceviz gibi meyvelerin sert kabından kopan yenmeyecek parçalar, ağzın dışında tutulmuş olur.
Dünyâda kemiriciler kadar obur pek az hayvan vardır. Kemiriciler dediğimiz hayvanlar için kemirmek sâdece beslenmek mecburiyeti değil, kesici dişleri devamlı büyüdüğü için aynı zamanda dişlerini törpüleme ve bileme işidir. Kemiriciler yaşlanma veya başka sebeplerle kemiremezlerse devamlı uzayan kemirici dişleri hayvanın karşı damağını delip geçer ve kısa zamanda ölümlerine sebep olur.
Genellikle çok doğurgandırlar. Bâzılarının yanaklarında besin depolamaya yarayan cepler bulunur. Çoğunlukla gece faaldirler. Kuşların yumurtalarına dadananlar da vardır. Tavşan ve pikalar ?Lagomorpha? denen ayrı bir takımda incelenir. Bu memelileri ?Rodentia? takımından ayıran en önemli fark, üst damaklarında iki çift kesici diş bulunmasıdır. Çoğunlukla kemirgenlerin ön ayaklarında dört, arka ayaklarında beşer parmak bulunur. Vücutları yaşama şartlarına uygundur. Kutuplarda yaşayan bir tür fâre ısı koruma tedbirine sâhiptir. Yavrularını kar altında yetiştirir. Ayak tabanları karda koşabilmeleri için kürklü ve düşmanlarının gözünden gizlenmek için de tüyleri beyazdır. Afrika kum fâreleri ise âdetâ çıplaktır. çoğunlukla toplum hayâtı yaşarlar. Etçiller, yırtıcı kuşlar ve sürüngenler için önemli bir beslenme kaynağıdırlar. Ziraate olan zararları ve vebâ gibi birçok mikropları bulaştırdıklarından insanlar tarafından yok edilmeye çalışılmaktadır. Bâzıları kıymetli kürkleri için avlanırlar. Deney laboratuvarlarında bilime hizmet edenleri de vardır. Çok tüketildikleri halde aşırı doğurganlıkları sâyesinde nesillerini korumaktadırlar.
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.