Rehber | Kategoriler | Konular
FISTIK
Alm. Erdnuss, Pistazeie, Pinie (f), Fr. Arachide; Pistache (f); pignon (m), İng. Earth nut; istachio nut; pine nut.Antepfıstığı, çamfıstığı ve yerfıstığı denilen yemişlerin genel adı.
1. Yerfıstığı (Arachis hypogaea): Baklagiller(leguminosae)familyasından olan yerfıstığı, Ege ve Akdeniz bölgelerinde yetişir.
Sıcak bölgelerde yetişen sarı çiçekli ve senelik bir bitki olan yerfıstığının boyu, 30-50 cm olup, sıralar hâlinde ekilir ve kumlu toprakları sever. Çiçekleri toprağa gömülerek, yassı, elipsoidik fındıksı meyveler verir. Vatanı Brezilya'dır. Afrika'da çok yetiştirilir.
Toplanması aynı patates gibi toprak kazılarak yapılır. Çoğunlukla herbirinden yenen iki tohum çıkar.
Kullanıldığı yerler: Tohumları çerez olarak yenildiği gibi, yağ bakımından zengin olduğundan, yağı çıkarılır. Yağın mühim kısmını araşıt asidin gliseridi teşkil eder. Ayrıca olerik asit ve lionik asidin gliseridi vardır. Bu yağ (Oleum arachidis) margarin îmâlinde, sabunculukta kullanılır.
2. Şamfıstığı-Antepfıstığı (Pistaci vera): Antepfıstığıgiller (Anacardiaceae) familyasından olan antepfıstığı, Türkiye'de Antep, Urfa çevresi ve Akdeniz bölgesinde yetiştirilir.
Sıcak bölgelerde yetişen, ince sert kabuklu reçine ihtiva eden 5-10 m boyunda küçük ağaççıklardır. Vatanı Asya'dır. Çiçekleri tek cinslidir. Meyveleri eriksi, tek tohumlu, kırmızımtrak renklidir. Antepfıstığı, Batı Anadolu'da yabânî olarak yetişen çitlenbik ağaçları üzerine kolayca aşılanmaktadır.
Kullanıldığı yerler: Meyvenin yenen kısmı, yağlı olan tohumlarıdır. Meyveleri yağ, protein, nişasta yönünden zengindir. Bir zamanlar öksürüğe karşı kullanılırdı. Halen gıda olarak kullanılmaktadır. Dış ticâretimizde önemli bir gelir kaynağıdır.
3.Çamfıstığı-Fıstıkçamı (Pinus pinea): Çamgiller (Pinaceae) familyasından olan çamfıstığı, Türkiye'de Ege ve Akdeniz bölgelerinde yetiştirilir.
15-25 m kadar yükselen, şemsiye şeklinde taçlı, gövdesi kurşunî mermer renkli ve (oluklu) çatlaklı kabukla örtülü bir türdür. Yapraklar 20 cm kadar uzunluk ve 2 mm çapında, açık renkli ve batıcıdır.Kozalaklar, oval-yuvarlak şekilli, ekseriya aşağı doğru sarkık, 8-10 cm uzunluk ve 7-10 mm çapındadır. Tohumlar dar kanatlı 2 cm kadar uzunluktadır. Tohumların içi ?çamfıstığı? ismiyle tanınmaktadır.
Kullanıldığı yerler: Bol miktarda yağ taşır ve gıda olarak kullanılır. Bir ihraç maddesidir. Ortalama olarak bir ağaçtan 120 kg kozalak ve bundan 6-8 kg temiz iç fıstık elde edilir. Çeşitli yiyeceklerde çeşni olarak kullanılır.
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.