Rehber | Kategoriler | Konular

FEYZULLAH EFENDi

Osmanlı Devletinin kırk altıncı şeyhülislâmı. İsmi, Feyzullah'tır. Erzurum'da doğdu. Doğum târihi bilinmemektedir. Babası Erzurum Müftîsi Seyyid Muhammed'dir. Şems-i Tebrîzî'nin soyundandır. 1703 (H. 1115) senesinde Edirne'de vefât etti.

Küçük yaşta ilim tahsiline yönelip din ve fen ilimlerinde yetişti.Vânî Mehmed Efendiden tefsir, mantık, matematik, geometri ve astronomi ilimlerini öğrendi. Bu sırada Dördüncü Mehmed Hanın hocalığına tâyin edilen hocası Vânî Mehmed Efendinin dâveti üzerine, İstanbul'a geldi. Vânî Mehmed Efendiye dâmâd oldu. Şeyhülislâm Minkârîzâde Yahyâ Efendinin yanında mülâzım (stajyer) olarak çalıştı. Daha sonra hacca gitti. Hac dönüşü Yenişehir'e gelip kayınpederi tarafından pâdişâhın huzûruna çıkarıldı. 1669 târihinde Şehzâde Sultan Mustafa'nın hocası, 1670'te müderris oldu. Fâtih'te Sahn-ı Semân Medreselerinde vazifelendirildi. Sırasıyla Ayasofya, Süleymâniye, Sultan Ahmed medreselerinde müderrislik yaptı. 1686'da Rumeli Kazaskerliği pâyesiyle Şehzâde Üçüncü Ahmed'in hocalığını, bir sene sonra da Nakîb-ül-Eşraflığa (sevgili Peygamberimizin soyundan gelen seyyid ve şerîflerin işleriyle ilgilenen makâma) tâyin edildi. 1688'de, Sultan İkinci Süleymân Hanın tahta geçmesiyle şeyhülislâm oldu. Daha sonra Erzurum'a gönderildi.Sultan İkinci Mustafa tahta geçince, 1695 târihinde ikinci defâ şeyhülislâmlığa getirildi. Sekiz buçuk sene fetvâ makâmında kaldı. 1703 (H. 1115) senesinde fesatçıların çıkardığı hâdiselerin sonunda Edirne'de şehid edildi.

FeyzullahEfendi, ilmî üstünlüğü yanında, yaptırdığı hayır eserleriyle de meşhur oldu. Erzurum'da bir medrese, bir câmi, hâfızların kırâat ilmini okudukları dershâne, Şam'da hadis okutulan bir medrese, Medîne-i münevverede ve İstanbul'da bir medrese, kütüphâne ve mektep yaptırdı.

Feyzullah Efendi; âlim, sâlih evlâd yetiştirdi.Oğullarından SeyyidMustafa Efendi, Osmanlı şeyhülislâmlarının altmış üçüncüsü, Murtaza Efendi de altmış dokuzuncusudur.

Feyzullah Efendinin eserleri şunlardır: 1) Hâşiyetün alâ Envâr-it-Tenzîl (Kâdı Beydâvî'nin meşhur tefsirine yazdığı hâşiye), 2)İsâm Hâyişesi, 3)Nesâyih-ül-Mülûk, 4) Hâlhâlî'nin Şerh-i Akâid'i üzerine ta'lîkâtı, 5) Kitâb-ül-Ezkâr, 6) Mecmûa-ı Hikâyât, 7) Fetâvâ-i Feyziyye (fetvâlarının toplandığı eserdir), 8) Ravda Tercümesi, 9) Riyâz-ür- Rahme, 10) Dîvân, 11-Kendi kaleminden Hâl Tercümesi, (Hâlnâme).


Konular