Rehber | Kategoriler | Konular

ETERiK YAğLAR (Uçucu Yağlar)

bir takım bitkilerden elde edilen değişik keskin kokulu yağlar. Eterik yağlar, çiçekler, meyveler, yapraklar ve bâzı bitki familyalarının diğer kısımlarında bulunur. Bitki familyaları sedef otu (üzerlik otu) familyası, nânegiller, şemsiye çiçekgiller ve soğanlı bitkilerdir.

Baharatlar asıl olarak eterik yağları dolayısıyla tipik koku ve tad ihtivâ ederler. Bâzı baharatlardaki eterik yağ oranları şöyledir: Yüzde olarak; Biber 1-3, Yenibahar 3-5, Hindistan cevizi 6-12, Kakule 4-7, Tarçın 2-6, Karanfil 16-20, Zakkum 1-3, Kurkuma 3-6, Rezene 3-6, Kimyon 3-7, Şerbetçi otu 0,5-1, Vanilya 0,5-1.

Elde edilmesi: Eterik yağların elde edilmesi, organik çözücü maddeler yardımıyla ilgili bitki kısımlarının preslenmesi, su buharı destilasyonu veya ekstraksiyonu sonucu olmaktadır. Bâzı eterik yağlar, meselâ vanilya ve tarçın gibi sentetik olarak elde edilirler.

Kimyâsal yapısı: Hiçbir yeknesak kimyâsal yapı göstermezler. Eterik yağlar ismi altında çok sayıda farklı kimyâsal sütrüktürde (yapıda) kuvvetli aromatik kokan bitki maddeleri özetlenir.

Oda sıcaklığında uçucudurlar, su buhariyle destile edilebilirler. Yağların aksine eterik yağlar, kâğıt üzerinde hiçbir şekilde yağ lekesi bırakmazlar.Terpenler ve onların türevleri asıl bileşenlerini teşkil eder. Terpenler, genel formülleri (C5H8)n (n = 2,3,4, ...) olan ekseriyâ siklik hidrokarbonlardır. 2- metilen bütadienden dimerizasyon veya polimerizasyon ile meydana gelirler.

Eterik yağlar ekseriya tam kokulu, hafiften koyu sıvıya kadar olan maddelerdir. Yalnız çok azı meselâ vanilin, kristal olarak bulunur. Eterde, etil alkolde eterik yağlar iyi çözünür. Buna karşılık sudaki çözünürlükleri çok düşüktür. Oda sıcaklığında eterik yağlar buharlaşır. Işığa ve havaya karşı hassastırlar. Bunlar oksidasyona meyyaldirler.

İsli alevle yanarlar. Eterik yağların fizyolojik önemi, her şeyden önce tad ve koku ile alâkalı iştah açıcı etkisinde bulunmaktadır. Soğan, sarımsak ve turpun sağlığa faydalı etkisi bilhassa azot ihtivâ eden eterik yağların miktarına dayanmaktadır.

Önemli eterik yağlar, anason yağı, okaliptus yağı, hindistancevizi yağı, vanilya, tarçın yağı, acı bâdem yağı, zencefil yağı, karanfil yağı, ardıç tohumu yağı, rezene yağı, limon yağı, kimyon yağı, nâne yağı, şerbetçiotu yağı ve pelin otu yağıdır.


Konular