Rehber | Kategoriler | Konular
YIRTICI HAYVANLAR
Alm. Raubtiere (n), Fr. Carnivore, İng. Predacious animals, Beast of prey. Etle beslenen, avlarını dişleriyle, tırnaklarıyla parçalayan, çoğunluğu memeli olan hayvanların genel adı. Bunlara yeryüzünün hemen hemen her tarafında rastlanabilir. Vücut yapıları, yaşama şartlarına uygun yaratılıştadır. Avlarının yerini bulmak için keskin duyularla ve yakalamak için güçlü kaslarla donanmışlardır. Avlarından daha zeki ve daha güçlüdürler. Dişleri et yiyecek yapıdadır. Köpek dişleri, avlarını yakalayıp parçalamak için büyük ve uzundur. Kesici dişleri, küçük fakat çok keskindir. Öğütücü dişleri, kemikleri parçalayacak güç ve kalınlıktadır. Dört-beş parmaklı olan ayakları keskin ve kalın tırnaklıdır.
Hayvanlar kralı olan aslan, bir pençe darbesiyle bir atın bel kemiğini kırabilir. Gece ırmak ve dere kenarlarındaki sazlıklarda pusuya yatarak su içmeye gelen ceylân, maymun ve zebra gibi hayvanları bekler ve 60-70 km hızla avının üzerine atılarak yakalayıp parçalar. Bir sıçrayışta 4-5 m uzağa atlar. Fil ve gergedandan başka bütün hayvanların hepsine saldırır.
Ayı; Antarktika, Avustralya ve Orta Afrika'dan başka her yerde yaşar. 5 parmaklı pençeleri kanca gibi kıvrık, içeri çekilmeyen güçlü tırnaklıdır. Çok temkinli ve ihtiyatlı bir avcıdır. Avlarını ön pençe darbesi ve dişleriyle öldürür. Kutup ayısının ayak tabanlarının altında deriden yastıklar ve tüyler olduğundan buzlar üstünde kaymadan rahatça yürür. Saatte 40 km hızla koşarak bir ren geyiğine yetişebilir. Kuzey Amerika ormanlarının korkunç ayısı Grizzly 2,5 m uzunlukta ve 450 kg ağırlıkta bir devdir. Bir pençe darbesiyle öküzün boynunu veya bir geyiğin bel kemiğini kırabilir.
Kedigiller âilesinin en hızlı koşan kara hayvanı çitadır. Gözlerinin altında çenesine doğru birer siyah çizgi uzanır. Yüksek otlar arasına gizlenerek antilop, ceylan, tavşan gibi memelileri avlar. Avına saatte 112 km'lik bir hızla saldırır, fakat bu hızını devamlı koruyamaz. 400-500 metre sonra hızı düşmeye başlar. Bu mesâfe içinde yakalanmayan avları pençesinden kurtulmuş demektir.
Kurtların görme ve işitme duyuları keskindir. Çoğunlukla gece avlanmaya çıkarlar. Aç kaldıklarında insana da saldırırlar. Kuzey Amerika'ya mahsus olan Kır Kurdu (Canis latrans) tavşan ve küçük kemirgenleri bol avladığından faydalı sayılır. Kurtlar kışın sürü hâlinde ava çıkarlar. Bâzan köylere kadar sokularak ağıllara saldırırlar. Osmanlılarda vakıfların güçlü olduğu dönemlerde şiddetli kış aylarında köylerin dışında belirli yerlere vahşî hayvanlar için et bırakılırdı. ?Hayvanât-ı Vahşiye'ye Vakıf? ismiyle anılan bu hayır kurumları aç kurtları doyurarak köylere saldırmalarını önlerdi.
Avcı veya yırtıcı hayvanları sırf memeliler olarak sınıflandırmak hatâlıdır. Çünkü omurgalıların her sınıfında avcılar vardır. Omurgasızlarda da etle beslenen birçok tür mevcuttur. Ahtapot ve mürekkepbalıkları denizlerdeki usta avcılardır. Afrika'nın ?Anoma karıncaları? ile Tropik Amerika'da yaşayan ?Eciton?lar etle beslenen avcı karıncalardır. Kuşların gece ve gündüz yırtıcıları ideal avcılardır. Eğri ve keskin gagalarıyla güçlü pençeleri avlarını yakalama ve parçalamada en güçlü silâhlarıdır. Görme duyuları da keskindir. İri olan kartallar; antilop, maymun, tilki, tavşan gibi hayvanları rahatça öldürebilirler. Avlarının kemiklerini rahatça sindirebilirler. Tüylerini sindirimden sonra topak hâlinde ağızlarından çıkarırlar.
Balıkların çoğu da birbirlerini avlayarak beslenirler. Köpekbalıkları 3 km uzaktaki kan kokusunu alarak o yöne doğru hareket ederler. Ağızları altta olduğundan avlarına yandan dönerek saldırırlar. Avlarını testereyle kesilmiş gibi ikiye bölerler.
Güney Amerika nehirlerinin kana susamış canavar balığı pirayadır. Bunlar çoğunlukla 30 cm kadardır. Jilet gibi keskin konik dişleri vardır. Kan kokusu alınca çılgına dönerler. Her ısırışta zeytin iriliğinde et parçası kopararak yutarlar. Kazaen suya giren bir insanı veya hayvanı birkaç dakika içinde iskelet hâline getirirler.
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.