Rehber | Kategoriler | Konular

FENiKELiLER

eski çağlarda yaşamış Sâmi ırkından Akdenizli bir kavim. Kendilerini Kenanîler adıyla zikrettikleri sanılmaktadır. Doğusunda Lübnan Dağları, batısında Doğu Akdeniz kıyıları, güneyinde Ras Nakura Burnu, kuzeyinde Asi Irmağı bulunan alanda yaşayan Fenikeliler, denizci olduklarından Orta Doğudan Batı Akdeniz kıyılarına kadar yayılmışlardır.

Fenikeliler, bölgeye mîlâttan önce üç bin yıllarında gelmişlerdir.Aradus, Simyra, Tripoli, Cebal-Byblos, Beryte, Sidon, Tyros, Akkho liman şehirlerini kuran Fenikeliler, mîlâttan önce 2500 yıllarından îtibâren Mısırlılarla ticârî münâsebete başlamışlardır. Bu ülkeye ağaç ve nebâtî koku maddesi, zeytinyağı ve reçine ihrâc ederlerdi. Ancak siyâsî bakımdan iyi teşkilâtlanamadıklarından kısa zamanda Mısır'ın nüfûzu altına girdiler. İki bin yıllarının başında Hiksosların istilâlarına uğradılar. Mısırlılar istilâcılara karşı korumak bahânesiyle Fenike topraklarını tamâmen askerî işgâl altına aldılar.

Uzun süren karışıklıklardan sonra Fenike, 14. yüzyılın sonunda Mısır'ın işgâlinden kurtuldu. M.Ö. 9. yüzyılda ise, Fenike için Âsurlular büyük bir tehdid unsuru oldular. Zaman zaman Fenike üzerine seferler düzenleyenAsurlular bölgeyi kısa aralıklarla hâkimiyetleri altına aldılar. Fenike M.Ö. 6. yüzyılda Perslerin istilâsına uğradı. Daha sonra Büyük İskender tarafından zaptedilen Fenike, M.Ö. 65 yılında Roma'nın Suriye eyâletine bağlandı.

Akdeniz çevresinde birçok ticâret merkezleri ve koloniler kuran Fenikeliler, çöl kervanlarının uğrak noktaları olan Şam, Hama, Dibre şehirlerinden ticâret malları alıp satıyorlardı. Batı ile doğu arasındaki ticârete aracılık ve komisyonculuk edip, ithâlat ve ihrâcâttan büyük gelir sağladılar. Dokuma, işlenmiş deri, kırmızı boya ve koku maddeleri ticâret dallarının başta gelenleriydi.

Mezopotamya kavimlerinde olduğu gibi, Fenikeliler de, çok tanrıya inanıp, puta taparlardı. Tanrıları erkek ve dişi olmak üzere ikiye ayrılırdı. Ayrıca her şehrin bir tanrı ve tanrıçası vardı. Bereket tanrıçası Astart, tarım tanrıçası Atargatis en büyük tanrılarındandı. Dağlar ve tepelere tapınak yapıp, ilk doğan erkek çocuklarını tanrılarına kurban edip, oturarak tapınırlardı.

Fenikelilerin dili, Ken'an grubundan Samî dilidir. Alfabenin mükemmel hâle getirilmesi ticâret işlerini kolaylaştırmıştı. Fenike yazılı metinleri ticârî mâhiyettedir.Mîmârlıkta en çok kullandıkları malzeme, taş olmuştur. Evleri tek katlı olup, salonu, hamamı ve su kuyusu vardı. Tapınakları dikdörtgen şeklinde olup, koridorla avludan ve adak yerlerinden meydana gelir. Şehirleri kalın surlarla çevrilidir. Bronz işçiliği gelişmiş olup, doğuda en çok tutulan kâseleri meşhurdu.


Konular