VENEDiKLiLER

Alm. Die Venezianer (pl.), Fr. Les Vénitiens (pl.), İng. The Venetians. Venedik ahâlisi. İtalya'nın Venedik şehrinde oturup, daha çok gemicilikle meşgul olurlardı. Ortaçağın en meşhur kolonicisi ve korsanları olup, Haçlılarla birlikte İslâm devletleri, Türkler ve Osmanlıları târih boyunca çok meşgul etmişlerdir.

Venedikliler, Roma İmparatorluğu zamânında şehre geldiler. Avrupa Hunlarının Roma İmparatorluğunu tazyik etmesiyle, asıl yurtları olan Adriyatik kıyılarından Venedik'e sığındılar. Pia ve Adiye nehirlerinin ağızlarında bulunan bu adacıkları, 170 kanal ve 400 kadar köprüyle birleştirdiler. Bulundukları mevki îtibârıyla gemicilik ve ticâretle uğraştılar. Korsanlıkta meşhur olup, Akdeniz, Adriyatik, Ege ve Karadeniz sâhillerine koloniler kurarak ticâret yaptılar. Çok zenginleşip, siyâsî hâdiselerde de faal rol oynadılar. Roma İmparatorluğundan sonra Bizans İparatorluğuna bağlandılar. Venediklilerin Bizans'a bağlılığı görünüşteydi. Doj adı verilen Düklerinin başkanlığında federal bir cumhûriyet idâresine sâhiptiler. Venedikliler Hıristiyan olup, Katolik mezhebine mensuptular. Hıristiyanların İslâm ülkeleri ve Türkler üzerine başlattıkları Haçlı Seferlerine katıldılar. Dördüncü Haçlı Seferinde Doj Dondolu, Kudüs'e gitmeyip, Bizans İmparatorluğunun merkezi olan İstanbul'da kaldı. İstanbul'a hâkim olup, Lâtin İmparatorluğunu kurdu. İstanbul'un zenginliğini yağma ettiler. Ege Denizindeki ada ve bölgenin şehirlerine hâkim oldular. Ticârî menfaatlar sebebiyle Cenovalılarla mücâdele ettiler. Cenovalıları yendiler. Osmanlıların Anadolu'ya hâkim olup, Balkanlarda fetihlerde bulunmasıyla Osmanlı-Venedik münâsebetleri başladı. Osmanlıların Fetret Devrinde Ege sâhilleri ve Marmara çevresinde korsanlık yaptılar. Sultan İkinci Murâd Han (1421-1451) Venediklilerle mücâdele etti. Osmanlılar Venediklilerin elindeki Mora, Adriyatik, Makedonya veEge kıyılarındaki şehirleri aldı. Venedikliler, Osmanlılara karşı Akkoyunlularla ittifak kurdular. Fâtih (1451-1481) ve oğlu Sultan İkinci Bâyezîd Han (1481-1512) zamanlarında Venediklilerle mücâdele edildi. Cem Sultan hâdisesine karıştılar. Osmanlılar, Venediklilerin elindeki İnebahtı, Modon, Koron ve Adriyatik kıyılarındaki Orag'ı fethettiler.Sultan Süleyman Han (1520-1566) zamânındaki Avrupa ve Doğu seferlerinde iki yüzlü siyâset tâkip ettiklerinden cezâlandırıldılar. Meşhur denizci Kaptan-ı derya Barbaros Hayreddin Paşa, Venediklilerle harp etti. Venedikliler, 1571'de İnebahtı'da Osmanlı Donanmasını yaktılarsa da, 1572'de cezâlandırıldılar. Kıbrıs Adası, Venediklilerden alındı. Girid Adası için mücâdele edilip, 1669'da ada fethedildi. Venedikliler, İkinci Viyana felâketinden sonra Osmanlılara karşı yapılan ittifaka katıldılar. Avusturya ve Rusya ile Osmanlılara karşı savaştılar. 1699 Karlofça Antlaşmasıyla Mora ve Dalmaçya sâhillerini aldılar. Buraları, 1715'te Osmanlılara tekrar verdiler. 1716'dan sonra Osmanlı-Venedik münâsebetleri dolaylı olarak Avusturya ile devam etti. On sekizinci yüzyılın sonunda, Napolyon, Venedik'i alınca şehir Fransa'ya geçti. Fakat, 1797 Campoformio Antlaşmasıyla Venedik Avusturya'ya verildi. Napolyon, Venedik'i tekrar almışsa da, 1815'te Venedik yine Avusturya'ya verildi. 1848'de İtalya'nın Piyemonto Hükümeti Venediklileri Avusturya'ya karşı kışkırttılar. Avusturyalılar isyanı bastırıp, Venediklileri ağır şekilde cezâlandırdılar. Avusturya, Prusyalılara 1866'da yenilince Venedik ve Venedikliler, İtalya'ya verildi. Venedikliler, hâlâ İtalya'nın hâkimiyetindedir. (Bkz. İtalya)

ÜYE İŞLEMLERİ

VENEDiKLiLER

Konular

İhya.org

Namaz Vakitleri