Rehber | Kategoriler | Konular
PRUT ANTLAşMASI
1711 Prut Harbi sonrasında imzâlanan Osmanlı-Rus Antlaşması. Osmanlı Sultanlarından Üçüncü Ahmed Han (1703-1730) zamânında 22 Temmuz 1711 târihinde Rusya ile imzâlandı.
Lehistan meselesi dolayısıyla Rus Çarı Petro ile İsveç Kralı Demirbaş Şarl'ın arası açılmış; Osmanlılar, Demirbaş Şarl'ın Lehistan kralı îlân ettiği Stanislav Lehcinski'yi tanımışlardı. Çar Petro ile Kral Şarl arasında Ukrayna'da yapılan savaşı, İsveçliler kaybettiler (1709). Demirbaş Şarl, Ukrayna Hatmanı Mazepa ile birlikte Osmanlı topraklarına sığındı. Çar'ın iâde isteği Bâbıâlî tarafından reddedildi. Deli Petro'nun savaşla tehdit etmesi üzerine, Rusya'ya savaş îlân edildi (20 Kasım 1711).
Hıristiyan tebayı ayaklandırarak başarı sağlayacağını zanneden Çar, Boğdan'a girip Prut boyunca Tuna kıyılarına inmekte iken, ummadığı bir zamanda Türk ordusu tarafından kuşatıldı.Türk askeri kesin bir üstünlüğe sâhipti. Ruslar sulh teklifinde bulundular. Azak'ın ve Lehistan'ın Rus nüfûzundan kurtulması kabul edilince, Sadrâzam Baltacı Mehmed Paşa, kahyâsı Antalyalı Ömer Ağa ve mektupçusu Ömer Efendinin tesirleri altında kalarak sulh teklifini kabul edip, Çar'ı serbest bıraktı. Kırım hanı devlet Giray Han ile Demirbaş Şarl muhâlefet ettiler. Prut Irmağı kıyısında, Serdâr-ı ekrem (Başkumandan) Baltacı Mehmed Paşanın çadırında, Osmanlı devlet adamları ile Rus Başbakanı Baron Şafirov arasında kararlaştırılan Prut Antlaşması ile:
1. Azak Kalesi ve bütün çevresini Ruslar geri vereceklerdi.
2. Aşağı Özi boyundaki Rus kaleleri yıkılacaktı.
3. Lehistan'a girmiş bulunan Rus kuvvetleri geri çekilecekti.
4. Barabaş, Potkalı ve Kırım Hanına tâbi Kazaklara Ruslar müdâhale etmeyecekti.
5. Osmanlı Sultanına sığınan mülteci İsveç kralı Demirbaş Şarl, mâiyetiyle berâber memleketine serbestçe gidecekti.
6. Osmanlı ülkesine gelip giden Rus tüccarlarından başka Türkiye'de Rus elçisi bulunmayacaktı.
7. Harp öncesi ve sonrasındaki Müslüman esirler Osmanlı hükûmetine iâde edilecekti.
8. İki taraf da harbe teşvikçilik yapmayacaktı.
9. Ruslar eskiden olduğu gibi, Kırım Hanına yine vergi vereceklerdi.
Antlaşmadaki şartların yerine getirilmesi için Baron Şafirov Osmanlılarda kalacaktı.
Baltacı Mehmed Paşanın iyi niyetinin Ruslar tarafından suistimal edilerek, antlaşma şartlarının uygulanmaması ve Devlet Giray Hanla Demirbaş Şarl'ın sadrâzam aleyhinde propagandaları, hoşnutsuzluğu büyüttü. Mehmed Paşa, sadâretten azl edildi (20 Kasım 1711). Antlaşmanın uygulanması için Rusya'ya savaş îlân edilince, Azak Kalesi teslim edilip, kaleler yıkıldı. Demirbaş Şarl'ın dönmesi yine gerçekleşmeyince, ikinci defâ sefer îlân edildi. 1713 Haziranında yapılan Edirne Antlaşması ile Demirbaş Şarl memleketine dönebildi.
Bu netîceyle, Prut Muâhedesi, Deli Petro'nun Karadeniz ve Balkanlara inme hayâllerine darbe vurulmuş oldu.
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.