Rehber | Kategoriler | Konular
PEYGAMBERDEVESi (Mantis religiosa)
Alm. Gottesanbeterin (f), Fr. Mante religieuse (f), İng. Praying insect (mantis). Familyası: Peygamberdevesigiller (Mantidae) Yaşadığı yerler: Sıcak ve tropikal ülkelerde. Yurdumuzda da vardır. Özellikleri: İnce uzun vücutlu, yeşil veya kahverenkli avcı bir böcek. Çakı gibi bükülebilen ön ayaklarıyla sinek, kelebek ve diğer böcekleri avlar. Ömrü: Üç-dört ay. Çeşitleri: Familyanın 1800 kadar türü vardır.
Peygamberdevesigiller familyasından, sıcak ve ılık bölgelerde, özellikle çalılık yerlerde çok rastlanan oynak başlı, iri gözlü, avcı bir böcek. 5-7 cm boyunda, yeşil veya kahverenkli vücutludur. Yaprak ve dallar arasına gizlenerek böceklere pusu kurar. Ön ayaklarını duâ eder gibi kaldırarak hareketsiz durduğundan ?duâ eden böcek? olarak da bilinir. Göğsünün ön parçası boyun gibi ileri uzamış olup üçgen başını her tarafa çevirebilir. Yanlarda iri petek ve alnındaki üç adet basit (osel) gözlerle çevresinde uçuşan böcekleri, başını çevirerek tâkip eder. Kamufle olduğu dal veya yeşil yaprakta hareketsizce durarak yakınına bir böceğin konmasını bekler. Av kendisine yakın bir mesafeye geldiği ân, ön bacaklarını hızla ileri uzatarak böceği ayakları arasında sıkıştırır. Sonra tekrar duâ pozisyonuna geçer. Avı bundan sonra bulunduğu yerden hiç kımıldamadan yavaş yavaş yer.
Antenleri kıl gibi ince uzundur. Ön kanatları parşömen gibi sert, arka kanatları zar şeklindedir. Kanatsız veya yarı kanatlı türleri de vardır. Alt kanatlar yelpaze gibi katlanarak üst kanatların altında gizlenir. Ancak ikinci ve üçüncü çift bacaklar yürümede, ön bacaklar ise avlanmada kullanılır. İç kısımları avı yakalamaya yarayan kuvvetli dişlerle bezenmiştir. Ağız parçaları kesici çiğneyici tipte olup, kuvvetli ve gelişmiştir.
Peygamberdevesi duâ eder gibi göründüğü zaman aslında avlanmaktadır. Doymak bilmeyen bir iştahı vardır. Başlıca gıdâsı böcekler olmakla beraber, kendisini yemeyen herşeyi yemeye teşebbüs eder. Çekirgeler, sinekler, tırtıllar, kelebekler, eşek arıları ve hattâ zehirli örümcekler en çok avladığı böceklerdir. En zehirli bir böceği yemekten çekinmez. Bir arada oldukları taktirde birbirlerini de yerler. Afrika, Asya ve Kuzey Avrupa'nın bâzı bölgelerinde yaşayan peygamberdeveleri, Kuzey Amerika'da sonradan üretilmiştir. Erkekler dişilerden küçüktür. Üreme zamanlarında erkek kaçamadığı taktirde dişiye yem olur. Amerika kıtasında bâzı iri türler küçük memeli ve sürüngenlere saldırmaktan çekinmezler. Bir defâsında iki küçük kurbağayı yedikten sonra, kendisinden üç defâ daha büyük olan bir kertenkeleyi yemeye başlayan bir peygamberdevesi görülmüştür.
Bütün vahşiliğine rağmen peygamber devesi, bahçıvan ve çiftçilere zarar veren böcekleri tükettiği için faydalıdır. Bâzı çiftçiler üretmek için arâzilerine peygamberdevesinin yumurta keselerini koyarlar. Bu obur hayvan, besin bulunmadığı zamanlarda kendi ayaklarından birini bile kemirmekten çekinmez. Anten veya ayaklarından biri koptuğu zaman, kısa bir sürede yerine yenisi uzar. Kavga sırasında başı kopan peygamber devesinin, birkaç saat sonra yeniden kalkarak, yürüdüğü ve kanatlarını açarak uçmağa teşebbüs ettiği görülmüştür. Başedemediği yegâne düşmanı minik karıncalardır. Bâzan karıncalar sürü hâlinde yavru peygamberdevelerine saldırarak yumuşak vücutlarını parçalarlar.
Peygamberdevelerinin ömrü en çok bir mevsimdir. Yaz sonlarında birden bire ortaya çıkar, sonbahar sonlarında da yumurtladıktan sonra ölürler. Çiftleşme sonunda genellikle erkek dişiye yem olur. Dişi yumurtalarını paketler hâlinde köpük bir kapsül içinde ağaç, çalı dallarına yapıştırır. Köpüklü madde sonra sertleşir. Ceviz büyüklüğünü bulan bu kümeden 125-350 kadar yavru çıkar. Kanatsız doğan yavrular, birkaç deri değişiminden sonra erginlere benzerler. Yavrular anne ve babalarını hiç görmedikleri ve onlardan birşey öğrenmedikleri hâlde, aynı onlar gibi avlanır ve hayatlarını sürdürürler.
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.