Rehber | Kategoriler | Konular
MERCiMEK (Lens esculenta)
Alm. Linse (f), Fr. Lentille (f), İng. Lentil. Familyası: Baklagiller (Leguminosae) Türkiye'de yetiştiği yerler: Güney Anadolu, Ege, Marmara bölgesinde yetiştirilir.
20-70 cm boylarında, yumuşak ve ince gövdeli, disk şeklinde meyveleri olan, tek yıllık otsu bir sebze bitkisi. Mercimeğin zayıf ve ince bir kök sistemi olup, kökü derinlere inmez. Gövdeleri nârin olup, dallanır ve bu dallanma yan dallarda da devam eder. Bundan dolayıdır ki ana gövde pek belirgin değildir. Gövdeleri dik olup, tüylüdür. Yapraklar bileşik yapraklar şeklinde olup, yaprak sapının uç kısmı incelmiş ve sülük şeklini almıştır. Yaprakçıklar elips şeklinde olup, kenarları düzgündür. Çiçekler yaprak koltuklarından çıkar. Meyveleri legümen (bakla) tipinde olup, badır adını alan sarımtrak esmer renkteki şişkin torbalarda gelişir. Torba içindeki tâneler, mercimek adını alır. Şekil îtibâriyle mercimek tâneleri yassı, 0,5 cm çapındaki disk biçimindedirler.
Büyüklük, şekil ve renklerine göre isim alırlar: Sultan mercimek, yeşil mercimek, kırmızı mercimek gibi.
Yetiştirilmesi: Mercimeğin ana vatanı Orta Asya olup, bir kurak bölge bitkisidir. Yetişeceği toprak sıcak, havalanabilir ve alkali toprak olmalıdır. Gıda maddelerince zengin, ağır topraklarda fazlaca yeşil kısım meydana geleceğinden tâne verimi azalır. Ekim zamanı yazlık ve kışlık olmak üzere iki dönemde yapılır. Kışlık dönemde toprak hazırlığı ekim ve kasım aylarında; yazlık dönemde ise şubat ve mart aylarında yapılır. Sıra usûlü ekimde dekara 6-9 kg, serpme ekimde 9-15 kg tohum atılır. Bitki kökleri vasıtasiyle havanın serbest azotunu bağlama kâbiliyetinde olduğundan, toprağın azotça zenginleşmesini tabiî olarak sağlar. Bunun için daha çok fosfatlı gübre kullanılır. Fide döneminde toprağın yabancı ottan arındırılması şarttır. Bundan dolayı gerekirse mücâdele yapılır. Badırlar sarardığı zaman hasad edilir. Hasaddan sonra bitkiler tarla üzerinde kurutulur. Dekara tâne verimi 100-140 kg'dır. Mercimeğin toplama, büyüme ve olgunlaşma süresi 90-100 gün kadardır. 1993 kayıtlarına göre ortalama Türkiye'de 620.000 ton mercimek üretilmiştir.
Kullanıldığı yerler: Yemeklik önemli bir sebze bitkisidir. Zengin nişasta ve bitkisel proteine sâhiptir. Tâneleri kurutulup, kuru bakliyat olarak insan besininde önemli rol oynar. Yeşil kısımları da kurutulup hayvan yemi olarak kullanılabilir.
Mercimek nadas alanlarının azaltılmasında ekim nöbetine girerek toprağın verimli kılınmasını sağlar.
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.