Rehber | Kategoriler | Konular
MASKE
Alm. Maske (f), Fr. Masque (m), İng. Mask. İnsan ve hayvan sûretlerine (resimlerine) acâyip şekiller verdikten sonra yüzü gizlemeye yarayan eşyâ. Maskeler üzerindeki çalışmalar antropoloji ve sanat târihinde önemli bir yer tutar. Çok eskiden insanların maskeler kullandıkları, taşlar üzerine kazıdıkları resimlerden anlaşılmaktadır. Maskeler umûmiyetle bir hayvan kafasını esas alır.
Maskenin, insanların târih boyunca zaman zaman nasıl davranış değişiklikleri geçirdiğini göstermesi bakımından önemi büyüktür. Maskeler dâimâ hayâlî hayvan hikâyelerine konu olmuş ve bunu giyen insanlar bu hikâyelere uygun danslar yapmıştır. Meselâ, Fransa'daki Mige Mağarasında dağ keçisi kafasını andıran iki sivri boynuzlu maskelerle keçi gibi dans eden insan resimleri buna en güzel örnektir. Bâbil, Ur, Tibet ve Çin'de dînî âyinlerde bu tür maskeler kullanılmıştır. Doğu Misissippi bölgesinde tahtadan, insan kafasını andıran, görünüşü çok korkunç maskeler senede bir defâ çeşitli hastalıkların kovulması için seremoni seklinde takılırdı. Maskelerin kullanılması insanların bâtıl düşüncelere sapması oranında artmıştır.
Modern dünyâda sapık inanışlı bâzı toplulukların maske giyerek toplantı ve âyin yaptıkları bilinmektedir. Maske ayrıca, kendisine güveni olmayan kişilerin gerçek hüviyetleri ile yapamıyacakları işleri yapmaya yardımcı olur. Amerika'daki Klux Klan cemiyeti, İtalya'daki Kızıl Tugaylar bu türlere misaldir.
Maske, günümüzde en çok tiyatro sahnelerinde kullanılmaktadır. Tiyatro sanatçıları maske yardımı ile insan karakterlerini daha iyi temsil edebilirler. Bu tür maskeler ekseriyâ ağızdan yukarıda kalan renkli yarım maskelerdir. Remo Bufano'nun yaptığı Alis Harikalar Ülkesinde isimli maskeli oyunu buna en güzel örnektir. Son senelerde İtalyan sanatçılar tarafından maske giyilerek yapılan kukla oyunları oldukça dikkati çekmiş ve televizyon oyunları hazırlanmasında çok kullanılmıştır.
Günümüzde Avrupa ve Amerika'da karnavallarda, insanlaştırılmış kocaman hayvan kafalarından maskeler takılması âdet hâlini almıştır. Bu karnavallarda maske takan insanlar günlük yaşayışlarında yapmadıkları taşkın hareketlerle âdetâ taktıkları maskeye âit hayvanı taklit ederler.
Maskenin teknoloji ve sporda da yeri vardır. Kaynakçı, kaynak maskesi ile kaynak yapar. Zehirli, biyolojik ve kimyâsal gazlardan korunmak için savaşta maske şarttır. Büyük yangınlarda duman maskesi ile binâ içlerine girilir (Bkz. Gaz Maskeleri). Amerikan futbolunu maskesiz oynamak mümkün değildir. Eskrim, hokey ve daha birçok spor, maske ile yapılır.
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.