Rehber | Kategoriler | Konular
MANDA SiSTEMi
Alm. Mandatssystem (n), Fr. Système (m) mandataire, İng. Mandate system. Milletler cemiyeti sistemi içinde bağımsızlığına kavuşmamış bir kısım yerlerin veya toplulukların başka devletlerin geçici yönetimine bırakılması. Bu durum Birinci Dünyâ Savaşından sonra ortaya çıktı. Böylece, bir bölgeye veya topluluğu yönetecek devlete bir görev (mandat) verildiğinden mandatar (mandataire) denmektedir. Manda rejimi, Birinci Dünyâ Savaşından sonra eski Alman kolonileri ile Osmanlı Devletinden koparılan Ortadoğu'daki toprakların idâresinin, Milletler Cemiyetine bırakılması ve bu teşkilât adına bir kısım devletlerce uygulanması şeklinde olmuştur.
1919 barış antlaşmalarıyla ve Milletler Cemiyeti Paktı ile kurulmuş mandalar, üç kategoriye ayrıldı: Birincisi (A Mandası) Osmanlı Devletinden ayrılmış olan ve kültür gelişimi bir mandacı devletin denetimi altında olmak şartıyla, tam bağımsızlığına imkân verecek seviyeye ulaşmış bulunan bölgelere uygulanıyordu (Suriye, Lübnan, Filistin, Mezopotamya), İkincisi (B Mandası) daha az gelişmiş ve doğrudan doğruya mandacı devlet tarafından yönetilen halklara uygulanıyordu. (İoga, Kamerun, Alman Doğu Afrikası).
Üçüncüsü (C Mandası), manda altındaki ülkeyi, mandater devletin kânunlarına tâbi tutuyordu. Ama bu tür mandada, ikincide olduğu gibi yerli halka belli garantilerin verilmesi esasındaydı. (Alman Güneybatı Afrikası ve Büyük Okyanustaki Alman sömürgeleri)
Birleşmiş Milletler 1946'da manda rejimi yerine vesâyet rejimini getirdi.
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.