Rehber | Kategoriler | Konular

LUNAPARK

insanların eğlenmesini temin maksadıyla yapılmış çeşitli mekanik araç ve eğlence yerlerinin bulunduğu parklar.

Eskiden ve günümüzde dağınık yerleşim yerlerindeki insanların yılda bir veya birkaç defâ toplanıp, her türlü ihtiyaçlarını temin ettikleri panayır tâbir edilen pazarlar kurulur, buralarda ayrıca eğlence maksadıyla çeşitli şekillerde yapılmış eğlence araçları da bulunurdu. Bu eğlence araçlarının en eskisi bir dâire içinde dönen bineklerden teşekkül etmiş atlı karıncalardı. Tekniğin gelişmesiyle böyle yerlerde zamanla mekanik araçlar da kullanılmaya başladı. Bunlarda genelde çeşitli şekillerde hareket eden makinalarla büyük bir volan döndürülüyor ve volan, ortadaki direğe bağlanıyordu. İnsanların oturduğu mekanik olarak yapılmış çeşitli hayvan tipleri, tepede bulunan ve ana dişliden hareket alan konik dişliyle çevriliyor, böylece âlet dönerken yapma hayvanlar aşağı yukarı hareket ediyorlardı. Hareketler, merkezkaç kuvvetten dolayı herhangi bir kazaya sebebiyet vermemek için birbirini dengeleyecek şekilde düzenlenmişti.

Günümüzde hareket ettirici olarak elektrik bulunan yerlerde doğru akım jenaratörlerinden istifâde edilmektedir. Gezici lunapark makinalarında dizel motorları en iyi tahrik makinasıdır.

Bu makinaların en eskisi ve gezici lunaparklarda bulunanları, atlı karınca prensibine dayanan ?tırtıl? veya ?bugi bugi? denen makinada, dâire şeklinde yol alan ve inişli çıkışlı olarak îmâl edilen çeşitli tipte arabalar vardır. Bu arabalar, merkezdeki mile kollarla bağlanmıştır. Milin etrafında, üstüne iplerin bağlandığı bir kol bulunur. İplerle arabayı tamamıyla örtecek şekilde bir tente yapılmıştır.

Bir diğer makina uçan sandalyedir ki; oturma yerleri zincirlerin uçlarına bağlanmıştır. Ortada bulunan dikey milin dönme hareketiyle ucunda dâiresel şekilde dizilmiş zincirleri dolayısıyla bunların ucunda oturanları merkezkaç kuvvet etkisiyle yelpaze şeklinde açar.

Bu makinaların yanında bir de çarpışan arabalar vardır. Bu arabaların etrafında çarpışma neticesi, arabanın içerisinde oturanlara ve arabalara zarar vermemesi için etrafına havalı lastikler konulmuştur. Bunlar, gerekli hareketi, arabaların bulunduğu sâhanın üst kısmına yapılmış ağ şeklindeki elektrik verilmiş tellerden alır. Bu arabalar sık sık birbirleriyle çarpıştıklarından otomatik debriyaj mekanizmalarıyle donatılmışlardır. Debriyaj mekanizması, motoru, tekerleklerden ayırarak, büyük yüklerden korur.


Konular