Rehber | Kategoriler | Konular
KOPERNiK, Nicolaus Copernicus
Polonyalı astronomi bilgini. 1473 yılında Prusya'da doğdu. Normal tahsilini yaptıktan sonra 1491 yılında Krakow'daki okula devam ederek matematik ve astronomi öğrenimini bitirdi. 1494 yılında evine dönen Kopernik, başpiskopos olan amcasının tesiriyle dînî eğitim için İtalya'ya gitti. Orada astronom Domenico Noworra (1454-1504) ile beraber çalıştı. 1497'de memleketine dönüp, kilisede görev aldı ise de, 1501'de İtalya'ya geri döndü ve çalışmalarına devam etti.
Dünyânın ve diğer gezegenlerin güneş etrafında döndükleri kuralını, İslâm âlimlerinin yazdığı kitaplardan okuyarak kendine mâl etmiş, buna da ?Kopernik teorisi? denmişti. Teorilerini beğenilmez diyerek ancak ömrünün sonlarında açıklayabilmiştir. Bundan üç asır önce yaşayan NureddinBatrûcî, Endülüs İslâm Üniversitesinde astronomi profesörüydü. El Hayât isimli kitabında bugünkü astronomiyi anlatıyordu. (Bkz. Batrûcî, İbn-i Şâtır)
Kopernik, Batrûcî'nin kitaplarından çok istifâde etti. Avrupalıların Kopernik'e malettikleri güneş merkezli sistem teorisinin ilk ve esas kurucusu, Endülüs İslâm Üniversitesi profesörü Batrûcî idi. Yeni astronominin kurucusu kabul edilen Kopernik'in ileri sürdüğü fikirleri hemen açıklayamamıştı. Bunun başlıca sebebi; kendisi bunların doğru olduğuna kanâat getirememişti. Ayrıca papaz olduğu için kiliseden çekiniyordu. O zamanki Hıristiyanlık inancına göre peygamber Îsâ güneşe sâbit durması için emir vermişti ve güneş de sâbit durmaktaydı. Yine genel inanca göre dünya düz tepsi gibi olup, aksini düşünenler cehennemlikti. Avrupa'nın on altıncı asırdaki durumu buydu.
Ömrünün sonlarına doğru sıhhati bozulan Kopernik'in kiliseden korkusu kalmamıştı. Artık fikirlerini rahatça açıklıyabilir, yazdığı kitabını ortaya çıkarabilirdi. Papaya kitabını göndererek şu mektubu yazdı: ?Aziz peder, kitapta yazılanları okuyanların hemen reddedeceklerini biliyorum. Ben ömrüm boyunca çevremin düşüncelerine aldırmayan, fikirlerini savunan biri olmadım. Etrafın tepkisinden, başladığım hususlardan vazgeçmeye niyetlendiğim olmuştur. Fakat çekingenliği üzerimden atarak çalışmalara devam ettim. Yazdıklarımı tenkid edenler olursa onlara aldırmayacağım ve saçma kabul edeceğim...?
1530 yılında fikirlerini özetleyen küçük bir eser yayınladı. 1540'ta ise bütün fikirlerini içine alan kitabın basılması için müsâade çıkmıştı. Eserlerinde îzah edilen konular; dünyânın yuvarlak ve hareket eden bir cisim olduğu, ekliptik sistemin tartışılması, güneşin görünen hareketi, ay ve gezegenlerin incelenmesiydi.
Astronom, doktor ve râhip olan ve Batrûcî'yi tâkib eden Kopernik, yazdığı eseriyle astronom Ptolemy'nin (Batlemyus'un yanlış teorisini Avrupalılara anlatarak ilme hizmette bulunmuş, kara bulut gibi Avrupa'nın üzerindeki cehâletin aydınlanması için kapı aramıştı. 1543 yılında öldü.
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.