Rehber | Kategoriler | Konular
KARLUKLAR
Dokuz Oğuz Türk boylarından. Çin kaynaklarında Kalaluk, İslâmî kaynaklarda Karluh, Halluh olarak geçer. Karluk, ?kar yığını? mânâsındadır. Göktürkler (522-745) devrinde Altayların batısındaki Kao İrtiş ve Tarbagatay havâlisinde otururlardı.
630'da Göktürk Devletinin Çin entrikaları sonunda onların hâkimiyeti altına girmesiyle, diğer Türk boyları gibi Karluklar da İstiklâl mücâdelesine giriştiler. Çin'e karşı her beğ kendi reisi tarafından idâre edilirken, Karluklarda Külerkin ünvanlı Üç beğ, Yabgu ünvanı alarak kuvvetli bir orduya sâhib oldular. Karluk reisi, 845'te Uygur Devletinin kuruluşunda Göktürklere karşı cephe alarak önce sağ yabgu, Uygur hakanı Kutluğ Bilge Kül devrinde de sol yabgu oldu. Beşbalık havâlisindeki Karlukluların da ayrı bir yabgusu vardı.
Sekizinci yüzyıl oralarında Maveraünnehr'de bulunan Müslüman Araplar ile karşılaşan Karluk Türkleri, Orta Asya'yı tehdit eden Çinlilere karşıMüslümanlar ile ortak hareket ettiler. Temmuz 751'de yapılan Talas Meydan Muhârebesinde Müslümanların safında yer alan Karluklar, Çinlilerin Orta Asya'dan çekilmesini sağlayan mağlubiyetine sebeb oldular. Sekizinci yüzyıl sonlarında Balasagun ve Talas havâlisine yerleşerek, hâkimiyet kurdular. Uygur Devleti 840'ta Kırgızlar tarafından yıkılınca, Karluk yabgusu kendisini ?Bozkırların Hükümdârı? ilân ederek, Kara Han ünvanı aldı (Bkz. Karahanlılar). Karahanlılar Devleti (840-1212) devrinde mühim mevkilerde bulunan Karluklar, Türklerin topluca Müslüman olmasına hizmet ettiler. On üçüncü yüzyıldaki Moğol zulmetinden Afganistan ve Hindistan'a giden Karluk Türklerinden meşhur kumandanlar, bölgede Türk-İslâm devletlerinin kurulmasında vazife alarak iktidârda söz sâhibi oldular. Hâlen Tacikistan'da Karluk adlı kabile ve İran'da yer adları mevcuttur.
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.