Rehber | Kategoriler | Konular
iSMaiL BELiğ
târihçi, divan şâiri ve tezkirecisi. 1668 yılında Bursa'da doğdu. Asıl adı İsmâil olup Beliğ mahlasını kullandı. Babası Şâhin Emirzâde adı ile tanınan Seyyid İbrâhim'dir.
Tahsil hayatına Bursa'da başladı. Bursa'daki âlimlerden ders alarak yetişti. Mükemmel Arabî ve Fârisî öğrendi. Kısa bir süre Tokat'ta Mahkeme nâibliği yaptı. Sonra Bursa'ya döndü. Dedesinden babasına kalan imâmlık görevine Mantıcı Mescidinde devâm etti. Emir Sultan İmâretinde zâhire kâtibi olarak çalıştı. Son olarak Haremeyn Evkafı Mahkemesi Kâtipliğinde bulundu. Hayatı hakkında çok az bilgi mevcuttur. Kaynaklar, Beliğ'in tahsil ve ilmine uygun bir mevki elde edemediğini yazarlar. 1729 (H.1142) senesinde vefât ettiği, Süleyman Hâlis Efendinin Beliğ'in ölümüne düşürdüğü târihten anlaşılmaktadır. Kabri Bursa'da Çatal Fırının aşağısındaki Yeniyer Mezarlığındadır.
Beliğ, zarif, nüktedan bir şâir ve yazar olarak, 18. yüzyılın önemli şahsiyetleri arasında yer alır. Düzgün ifâdesi ve ilmî eserleri, Beliğ'i günümüze kadar ulaştırmıştır. Manzum ve mensur birçok eserlerinden bâzıları şunlardır:
1. Güldeste-i Riyâz-ı İrfan ve Vefeyât-ı Dânişverân-ı Nâdiredân: Bursa'nın alınmasından 1722 târihine kadar, Bursa'da doğan, Bursa'ya gelip yerleşen, Bursa'da doğup büyüyüp başka yere göç eden veya Bursa'da ölen hükümdâr, şehzâde, devlet adamı, şeyh, âlim, şâir ve tanınmış kimselerin hayatlarını ve eserlerini anlatır. Eser, edebiyat târihinde eşine az rastlanan bir hal tercümesi kitabı olması, yazarın istifâde ettiği kaynakları belirtmesi bakımından ayrıca kıymetini artırmaktadır.
2. Nuhbetü'l Âsâr li Zeyli Zübdetü'l Eş'âr: Kafzâde Fâizî'nin 1621'de tamamladığı Zübdetü'l Eş'âr adlı antoloji mahiyetindeki tezkiresine, 1726 yılına kadarki zeylidir. İçinde dört yüzden fazla şâirin kısa hayâtını ve şiirleri ihtiva eder.
3. Gül-i Sad-berg: Yüz hadîs-i şerîfin açıklamasıdır.
4. Şehrengiz: İki yüz altmış dokuz beyitli bir mesnevî olup Bursa ile ilgilidir.
5. Genc-i Şâyegân: Edebiyât hal tercümesi. Fıkıh meselelerini ihtivâ eder.
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.