Rehber | Kategoriler | Konular
HALEBi
on beşinci ve on altıncı yüzyıllarda Halep'te yetişmiş Hanefî mezhebi fıkıh âlimlerinden. İsmi, İbrâhim bin Muhammed bin İbrâhim Halebî'dir. Halebî İbrâhim diye meşhur olmuştur. 1461 (H. 866) senesinde Halep'te doğdu. 1549 (H. 956) senesinde İstanbul'da vefât etti.
İlk önce ilim öğrenmeye doğduğu yer olan Halep'te başladı. Şam, Mısır ve İstanbul'a giderek oralarda bulunan meşhur âlimlerden tefsir, fıkıh, hadis, fıkıh usûlü gibi ilimleri öğrendi. Kırâat ilminde, Arap dili ve edebiyâtında da kendini yetiştirdi. Gittiği yerlerdeki tasavvuf büyüklerinin sohbetlerinde bulunarak evliyâlık yolunda ilerledi. Böylece hem din, hem de fen ilimlerinde yetişip zamânındaki âlimlerin büyüklerinden oldu.
İstanbul'a geldikten sonra buraya yerleşip Fâtih Câmiinde imamlık ve hatiplik yaptı. Daha sonra da Osmanlı âlimlerinden Sâdi Çelebi'nin yaptırdığı Dâr-ül-kurra Medresesinde müderris olarak vazîfe yaptı. Tefsir, hadis ve diğer ilimlerdeki üstünlüğü yanında bilhassa fıkıh ilminde söz sâhibi olan Halebî İbrâhim Efendiden, Kânûnî Sultan Süleymân Han zamânındaki pekçok âlimler istifâde ettiler. Hemen hemen bütün fıkıh meselelerini ve İslâm hukûkunu ezberlemiş olan Halebî İbrâhim, ilmiyle ve takvâsıyla tanınıp çok sevildi. Ömrünü ilim öğrenmek ve öğretmekle geçirdikten sonra, 1549 (H. 956) senesinde doksan yaşındayken İstanbul'da vefât etti. Topkapı'daki Münzevî Caddesinde bulunan Edirnekapı Kabristânına defnedildi. Boğaz Köprüsü yolu yapılırken Edirnekapı Kabristânı yanında bulunan Sakızağacı Kabristânına nakledildi.
Eserleri:
Halebî İbrâhim Efendi, birçok kıymetli eser yazmıştır. Bu eserlerinden bâzıları şunlardır:
1) Mülteka'l-Ebhur: Bu eseri, Kudûrî, Muhtâr, Kenz ve Vikâye gibi kıymetli fıkıh kitaplarının birleştirilmiş şekli olup, bütün fıkıh kâidelerini kolay ve akıcı bir üslubla anlatmaktadır. Bu eseri hemen hemen Ortadoğu'daki bütün İslâm ülkelerinde meşhur olup, bilhassa Osmanlı medreselerinde ders kitabı olarak okutulmuş ve Fransızcaya da tercüme edilmiştir. 2) Gunyet-ül-Mutemellî fî Şerh-i Münyet-il-Musallî: Sedideddîn Kaşgârî'nin Münyet-ül-Musallî ve Gunyet-ül-Mübtedî adlı kitabının şerhidir. Bu eserinin bir adı da Halebî-yi Kebîr'dir. Daha sonra bu eseri Halebî-yi Sağîr adıyla yazdığı eserde özetlemiştir. Bu eserinde namaza âit fıkıh bilgilerini iyi bir tertiple ve anlaşılır bir şekilde îzâh etmiştir. 3) Tabakât-ül-Fukahâ: Hanefî mezhebi fıkıh âlimlerinin hâl tercümelerini anlatan bir eserdir. 4) Telhîs-ül-Kâmûs li-Fîrûzâbâdî, 5) Dürret-ül-Muvahhidîn ve Riddet-ül-Mülhidîn, 6) Silk-ün-Nizâm Şerhu Cevâhir-il-Kelâm: Akâide dâirdir. 7) Şerhu El-Fiyet-il-Irâkî: Hadis ilmine dâirdir. Bu eserlerinden başka Burhâneddîn Mergınânî'nin Hidâye adlı eserine İbn-i Hümâm tarafından yapılan şerhini kısaltarak yazmıştır. Çeşitli ilimlere dâir başka eserleri de vardır.
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.