Rehber | Kategoriler | Konular
GURuBi SAAT
güneşin batmasının 12.00 olarak kabul edildiği saat hakkında kullanılan bir tâbir.
Ezânî saate, astronomi (ilm-i hey'et) ifâdesi ile ?hakîkî gurûbî saat? denir. Bu saatle güneş hergün saat 12.00'da batmakta (gurûb etmekte) ve diğer vakitler de buna göre hesap edilmektedir.Akşam ezanı bu saatle hep 12.00'da okunduğundan, ?ezânî saat? ismini almıştır. Osmanlı Türklerinde kullanıldığı ve daha sonra bugünkü kullandığımız ?vasatî saat? kabul edildiğinden, halkımız şimdiki saate ?alafranga?, ezânî saate de ?alaturka? ismini vermiştir. Kullanıldığı zamanlarda bu saat hergün veya 2-3 günde bir güneşin battığı saatlerde 12.00'ye getirilerek ayar edilmekteydi.O zamanda büyük câmilerimizde muvakkıthâneler ve burada astronomi hesaplarını çok ince şekilde hesaplayabilen muvakkıt denilen vazifeli memurlar vardı. Akşam ezanı her gün bu muvakkıtların hesaplarına göre okunur ve Müslümanlar da saatlerini 12.00'ye ayarlarlardı. Köylerdeki hocalar da ilim tahsil ederken ilm-i hey'et derslerinde namaz vakitleri hesaplarını öğrenirlerdi. Köylerde de bunların yaptığı hesaplara göre akşam ezanı okunur ve saatler 12.00'ye ayarlanırdı. Bugün radyolar vâsıtasıyle verilen saat ayarı o zaman ezanla bildirilirdi.
Şimdi kullandığımız vasatî saate göre hesaplanmış namaz vakitleri takvimlerde yazılıdır. Bu vakitlere göre güneş battığı zaman, yâni akşam ezanı okunduğunda saatimiz 12.00'ye getirilir ve hergün bir evvelki güne göre güneş kaç dakika erken batıyorsa o kadar ileri, kaç dakika geç batıyorsa o kadar geri alınırsa, kolumuzdaki saat gurûbî ezânî saat olmuş olur. Bir sene boyunca hergün saatin kaç dakika ileri veya geri alınacağı bir cetvel hâlinde yazılmıştır.Cetvelde de görüldüğü gibi, bu ayar günde 2 dakikayı geçmemekte ve saat Aralık ortasından Haziran sonuna kadar cetvelde yazılı dakikalar kadar geriye, Temmuz başından Aralık ayı ortasına kadar da ileri alınmaktadır. Bir sene içinde bu (+ 185) ve (-185) dakika arasında değişmektedir.
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.