Rehber | Kategoriler | Konular
GüN
Alm. Tag (m), Fr. Jour (m); journee (f), İng. Day; daytime. Arz (yer) küresinin kendi mihveri (ekseni) etrâfında -kuzeyden bakıldığı düşünülerek- saat ibresinin aksi (ters) yönünde bir kerre döndüğü müddet, süre.
Gün kelimesi birçok anlamlarda kullanılmaktadır. Çok eskilerden beri halk arasında kullanıldığı mânâ, güneş ışıklarının bulunulan yeri doğrudan doğruya aydınlattığı süre veya gündüz süresidir. Daha yaygın olarak da karanlık ve aydınlık sürelerin birlikte düşünüldüğü mânâda kullanılır. Bu mânâda kullanılması hâlinde bile aşağıda açıklanacağı gibi değişik tarifleri vardır.
Günün başlangıcını Eski Bâbilliler güneşin doğuşu ânı; Yunanlılar ve Yahûdîler güneşin batışı ânı; Mısırlılar ve Romalılar ise gece yarısı olarak almışlardır. Müslümanlar ise rasat edilmesi kolay olan güneşin batış ânını günün başlangıcı olarak almışlardır. Günümüzde günün başlangıcı geceyarısı vakti olarak kabul edilmiştir. Akşam ezanı vakti girince başlayan ve müteakip akşam ezanına kadar süren güne ezânî (gurubî, alaturka, şer'î) gün denir. Bu gündeki vakitler sıfırdan on ikiye kadar olan sayılarla ifâde edilir. Bölgenin en yüksek noktasından bakıldığında güneşin üst kenarının ufukta kaybolduğu an, bu vakit girer ve saatler 12.00'ye (sıfıra) ayarlanır.
Yıldız günü (sideral gün): Sâbit bir yıldızın bir yerin meridyeninden ardışık iki üst (ufkun üstünde, başucu tarafından) geçişi arasında alınan süredir.
Güneş günü: Hakîkî ve vasatî olmak üzere iki çeşit güneş günü vardır. Hakîkî (gerçek, zâhirî, görünen) güneş günü, güneşin merkezinin arzın bir meridyeninden ardışık iki üst geçişi arasında kalan süredir. Yâni, bir hakîkî güneş günü, güneşin merkezi doğrultusuna göre arzın kendi etrafında bir tam dönüşü için geçen müddettir.
Ortalama (vasatî) güneş gününü târif etmek için astronomide gök ekvatoru üzerinde sâbit bir hızla hareket ederek, bir senelik devrini hakîkî güneşle aynı anda tamamlayan farazî (fiktif, sanal) bir güneş var kabul edilir. Bu farazî güneşe göre tanımlanan zamâna vasatî zaman veya vasatî güneş zamânı denir. İkisi arasındaki fark, vasatî güneş hızına göre Kepler kânunu ile hesaplanır ve bu farka zaman denklemi (ta'dîl-i zaman, İng. equation of time) denir.
Zaman denklemi, -14,4 ile +16,4 dakika arasında değişen değerler alır.
Günün saatleri: Yıldız günü ve ortalama güneş günü 24 saate bölünerek 1'den 24'e kadar sayılmaktadır. Tabiî yıldız günü ve ortalama güneş günü farklı olduğundan yıldız saati ve ortalama güneş saati birbirlerinden farklıdır. Normal kullanışta halk arasında ve analog saatlerde günün 12'şer saatlik iki parçadan meydana geldiği kabul edilir. Günümüzde resmî işlerde günün saatleri 1'den 24'e kadar sayılmaktadır.
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.