Rehber | Kategoriler | Konular
TURGUT öZAL
Türkiye Cumhûriyetinin sekizinci cumhurbaşkanı. Babasının adı Mehmed Sıddık, annesininki Hafize'dir. 1927 yılında Malatya'da doğdu. İlkokulu Silifke'de bitirdi. Orta tahsilden sonra İTÜ Elektrik Fakültesine girdi ve 1950 yılında mezun oldu. 1952'de mühendislik ekonomisi dalında uzmanlık eğitimi yapmak için ABD'ye gönderildi. 1961-65 yılları arasında Elektrik İşleri Etüd İdâresinde (EİEİ) genel müdür yardımcılığı ve genel müdür vekilliğinde bulundu. Büyük hidroelektrik santralı projesinin hazırlanmasında ve gerçekleştirilmesinde önemli katkıları oldu.
1960 ihtilâlinden sonra kurulan Devlet Plânlama Teşkilâtının (DPT) kurulmasına çalıştı. Orta Doğu Teknik Üniversitesinde (ODTÜ) öğretim üyesi olarak ders verdi. 1966'da Başbakanlık Özel Teknik Müşâvirliğine, 1967'de Devlet Plânlama Müsteşarlığına getirildi. Ağustos 1970 ekonomik kararlarının hazırlanmasında büyük rol oynadı. Bu kararlar neticesinde Merkez Bankasında 3,5 milyar dolar rezerv birikti. 1971 Muhtırasından sonra DPT müsteşarlığından ayrılan Özal, Amerika'ya giderek 1973'e kadar Dünyâ Bankası Sanâyi Dâiresinde Sanâyi ve Mâden konularında özel danışmanlık yaptı.
Daha sonra Türkiye'ye dönen Turgut Özal, özel sektörde yönetici olarak çalışmaya başladı. 1976'da Sabancı Holding'e genel koordinatör oldu. 1977 genel seçimlerinde Millî Selâmet Partisinden İzmir Milletvekili adayı oldu ise de seçilemedi. Daha sonra MESS (Mâdenî Eşyâ Sanâyicileri Sendikası) Genel Başkanlığına getirildi.
1979 yılında Süleyman Demirel tarafından kurulan ?azınlık hükümeti?nde Başbakanlık Müsteşarı ve DPT Müsteşar Vekili olarak hizmet veren Turgut Özal, ünlü 24 Ocak kararlarının hazırlayıcısı ve bizzat yürütücüsü oldu. 12 Eylül 1980 harekâtının ardından kurulan Bülend Ulusu başkanlığındaki hükümette Ekonomik İşlerden Sorumlu Başbakan Yardımcılığı görevine getirilen Turgut Özal, enflasyonu düşürme, ihrâcâtı arttırma ve Türkiye'nin kredi îtibârını yeniden sağlamada başarılı oldu. Banker kesimindeki dalgalanmanın ardından Başbakan Yardımcılığı görevinden 18 Temmuz 1982'de ayrıldı. 20 Mayıs 1983'te Anavatan Partisini (ANAP) kurdu.
6 Kasım 1983'te yapılan milletvekili seçimlerinde ANAP oyların % 45'ini alarak TBMM'de birinci parti oldu. Özal, 7 Aralık 1983'te yeni hükümeti kurmakla görevlendirildi. Serbest piyasa ekonomisini ve devletin müdâhalesini en aza indirmeyi savunan bir ekonomik programı uygulamaya başladı. Özal başkanlığındaki ANAP, 1984'te yapılan mahallî (yerel) seçimlerden de başarıyla çıktı. Bu netice Özal'ın durumunu daha da güçlendirdi. Başbakanlığı döneminde, Ekonomik bunalımlara istediği oranda çözüm getiremeyen Özal, 28 Eylül 1986 ara seçimlerinde ve 29 Kasım 1987 erken genel seçimlerinde uğradığı oy kaybına rağmen % 36,3'lük oranla tek başına hükümeti yeniden kurdu. 18 Haziran 1988'de ANAP Büyük Kongresinde tekrar genel başkan seçildi. Bu kongre sırasında suikasta uğradı. Suikastta hafif yaralanan Turgut Özal, salonda tekrar sukûnet sağlanınca; ?Çok değerli arkadaşlarım. Sözlerime kaldığım yerden devam etmek istiyorum. Hemen şunu sözlerimin başında bilhassa belirtmek istiyorum. Allah'ın verdiği ömrü O'nun istediğinden başka alacak yoktur. Biz de O'na teslim olmuşuzdur.? diyerek Allah'a bağlılığını açık bir dille belirtti.
Turgut Özal 31 Ekim 1989'da muhâlefet partilerinin boykot ettiği oylamada üçüncü turda 263 oy alarak salt çoğunlukla Türkiye Cumhûriyetinin 8. Cumhurbaşkanı seçildi. 9 Kasım 1989'da Kenan Evren'den görevi devraldı.
Dindâr, çağdaş bir cumhurbaşkanı olan Turgut Özal, Türk milletine ve ekonomisine çok faydalı işler yaptı. Bunlardan bâzıları şöyledir:
Gümrük duvarlarını yıkıp, ithâlâtı tahsis sisteminden kurtararak, gümrük duvarlarının indirilmesini savundu. Böylece serbest ithâlâtla giren yabancı malların kalitesine ulaşabilmek için yerli sanâyicinin daha dikkatli ve titiz üretime yönelmesini sağladı.
Dışa açık ekonomik modele geçti. İhrâcâtta çok cesur teşvik politikası uyguladı. Konvertibiliteye geçerek, halka döviz bulundurma, döviz hesâbı açabilme imkânını sağladı.
İşadamlarının, bir kısmının Türk sanâyii mahvolur tarzındaki korkularına rağmen AT'a (Avrupa Topluluğu) tam üyelik için başvurdu. Karadeniz Ekonomik İşbirliği Projesinin de mîmârı oldu.
Cumhûriyet târihinin en büyük projesi olan GAP'ı başlattı. Belediyeler kânununu yeniledi. Yerel yönetimlere imkânlar tanıdı. Büyükşehir belediyeciliği kavramını getirdi. Devlet sübvansiyonlarının azaltılmasını savundu.
Ülke ekonomisinin uluslararası entegrasyonuna yönelik önemli adımlar atılmasını sağladı. Başbakanlığı zamânında uygulanmaya başlanan Katma Değer Vergisi ve özelleştirme programı, Türkiye'nin mâlî târihindeki en önemli reformlardandır. Ekonomide devlet müdâhalesinin asgariye indirilmesi gerektiğini sürekli olarak savundu. Çağdaş demokrasiler için gerekli olan 3 temel esâsı 1) Serbest piyasa ekonomisi, 2) Din ve vicdan hürriyeti, 3) Teşebbüs ve rekâbet serbestisi) dâimâ vurgulardı.
Türkiye'nin uluslararası ekonomik ve siyâsî münâsebetlerine yeni boyutlar kazandırdı ve dinamizm getirdi. 1994 yılında Birleşmiş MilletlerTeşkilâtı tarafından yayınlanan A World Fit For People (İnsanlara Uygun Bir Dünyâ) adlı kitap, Turgut Özal'a ithaf edildi.
Devletimizi yüceltmek, milletimizi refah ve saâdete ulaştırmak için durup dinlenmeden çalışan, bu uğurda da can veren, dindâr büyük bir devlet adamı, dürüst bir politikacıydı. Özal'ın La Turquie en Europe (Avrupa'da Türkiye) adlı bir kitabı ve çeşitli incelemeleri vardır.
Üç çocuk babası olan, iyi İngilizce bilen Turgut Özal, 1988'de Teksas Teknik Üniversitesinden fahri doktor ünvânını aldı. 17 Nisan 1993 Cumartesi günü Ankara'da kalp krizinden vefât etti. 21 Nisanda Ankara Kocatepe, 22 Nisan Perşembe günü İstanbul Fâtih Câmiinde kılınan namazdan sonra, yüzbinlerce vatandaşın katıldığı misli görülmemiş bir törenle, vasiyetine uygun olarak cenâze marşıyla değil, Kur'ân-ı kerîm ve tekbir sesleri arasında defnedildi. Kabri Topkapı'da eski başbakanlardan Adnan Menderes'in anıt mezarının batı kısmındadır.
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.