Rehber | Kategoriler | Konular
TüRGişLER
Talas-Çu-İli-Isık Göl sahalarında hüküm süren Türk devleti. İstemi Kağan, 552'de devlet kurarken Göktürk Federasyonuna dâhil olan Türgişler, 7. yüzyılda Göktürkler zayıflayınca toparlandılar. Türgişlerin bilinen ilk liderlerinden Baga Tarkan ünvanlı U-çe-le, 630'dan sonra, herbirinin yedi bin askeri bulunan yirmi kumandan ile bir ordu kurdu. Biri Çu üzerinde, diğeri İli'nin kuzeyinde iki merkeze sâhip oldu. Turfan ve Kuça eyâletlerine kadar hâkimiyetini genişletti. On-oklar ülkesine sâhip oldu. Göktürklerin tekrar toplanmasıyla, Türgişlerin ilerlemesi durduruldu. Çinliler ve Kırgızlar ile Göktürklere karşı ittifak kurmaları aleyhlerine oldu.
Çin kaynaklarında yazdığına göre; Türgişler ülkesi, U-çe-le'den sonra oğulları So-ko ve Çe-mu arasında taksim olunup, bunlar sırasıyla iktidar mevkiine geçtiler. Türgişler, Göktürklerin taarruzlarıyla Seyhun Nehri kıyılarındaki Kengeres'e doğru çekildiler. Su-ku-Çor, Göktürklerle mücâdele esnâsında, 717'de kağan seçilmesiyle Göktürklerden ayrılan Türk topluluklarını etrafında topladı. Su-ku-Çor'un merkezi Talas'ın kuzeybatısındaki Balasagun idi. Mâverâünnehr'e kadar gelen Emevî ordusuyla mücâdele etti.
Su-lu-Çor 738'de kumandanlarından Kul-Çor tarafından öldürülünce devleti, Kara ve Sarı Türgişler olmak üzere ikiye ayrıldı. Türgişler'in bölünmesini Çinliler tahrik ediyordu. Çin'in Türk liderlerini birbirine düşürme taktiği neticesinde meydana gelen mücâdelede Sarı Türgişler üstün çıktı. Sarı Türgiş lideri Baga Tarkan ünvanlı Kül-Çor kendini Kağan îlân etti. Kül-Çor, Çin nüfuzu ile mücâdeleye başlayınca, Çinliler KaraTürgişleri desteklemeye başladı. Türgişlerin iç mücâdelesinde Kara Türgişler üstün gelince, bunlardan İlteriş Kutluğ, kağan oldu. Türgişler, 8. yüzyılın ortalarından sonra Uygur hâkimiyetine girdiler. Bilâhare bölgeye Karahanlılar hâkim oldular (766).
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.