Rehber | Kategoriler | Konular
SiLiSYUM
Alm. Silizium (n), Fr. Silicium (m), İng. Silicon. Si sembolüyle gösterilen, ametal karakterli kimyâsal bir element. Yıldız ve meteorlarda da çok bulunan silisyum, dünyâ kabuğunun yüzde 27,6 sı gibi büyük bir kısmını meydana getirir. Dünyâda bulunan elementler içinde oksijenden sonra ikinci sırayı alır. Hayvan iskeletlerinde, bitki dokularında, denizlerde yaşayan diatomların hücrelerinin duvar yapılarında da bulunur. Normal olarak tabiatta serbest halde bulunmaz. Fakat hemen hemen bütün kayaçlarda, kum, kil ve topraklarda ya silis (SiO2) hâlinde veya oksijen ve alüminyum, mağnezyum, kalsiyum, demir, sodyum, potasyum gibi başka elementlerle oluşturduğu silikatlar hâlinde bulunur. İlk olarak 1826 senesinde İsveçli kimyâger Jakop Berzelius tarafından element olduğu fark edildi.
Özellikleri: Peryodik tabloda IV A grubunda yer alır. Atom numarası 14, atom ağırlığı 28,086 olup kristal haldeyken siyahtan griye değişen renge sâhip sert ve kırılgan bir yapıdadır. Yoğunluğu 2,33 g/cm3 ve Mohs skalasına göre sertliği 7'dir. Silisyum 1410°C'de erir ve 2355°C'de kaynar. Elektriği iletme özelliği zayıf olup, ısıyla genleşme derecesi de azdır. Silisyumun birçok fiziksel ve kimyâsal özelliği karbonunkine; yapısı elmasınkine benzer.
Si-28, Si-29 ve Si-30 olmak üzere üç kararlı izotopu ve dört radyoaktif izotopu bilinmektedir. Elektron düzeni 1s2 2s2 2p6 3s2 3p2 şeklinde olup bileşiklerinde 4+ değerlikli olabilir. Kimyâsal yönden aktif bir element değildir.
Kullanılma alanları: Silisyumun elektrik sanâyiinde önemi büyüktür. Saf silisyum, bor, galyum, fosfor ve arsenik ile doyurularak transistör, diyod ve diğer yarı iletkenlerin îmâlinde kullanılır. Metalurjide indirgeyici, çelik, pirinç ve bronz üretiminde alaşım elemanı olarak istifâde edilir. % 15 silisyum ihtivâ eden çelik alaşımı, aside dayanıklı kapların îmâlinde kullanılır. Endüstriyel öneme sâhip silikonlar; silisyum, oksijen, karbon ve hidrojenden sentetik olarak üretilen organosilisyum oksitlerdir. Yüksek sıcaklıklara dayanıklı ve inert olduklarından yağlayıcılarda, hidrolik sıvılarında, su geçirmeyen malzemelerde, vernik ve emâyelerde kullanılırlar.
Silisik asit: Silisyumun önemli bileşiklerinden biri. Kimyâsal formülü Si (OH)4 olup, moleküllerin birbirleriyle kolayca kondenzasyon tepkimesine girmesi neticesinde, su açığa çıkar ve zincir yapısında polimerler veya üç boyutlu örgüler teşekkül eder. Silisik asit, alkoller veya silisyum tetraklorür ile meydana getirdiği esterler kararlı sıvılardır. Isıyla bozunmazlar; ısı transfer vâsıtası olarak, hidrolik sıvıları ve yağlayıcı olarak kullanılırlar.
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.