Rehber | Kategoriler | Konular
SiKLON
Alm. Zyklon, Wirbelsturm (m), Fr. Cyclone (m), İng. Cyclone. Basınçları eşit olan noktalar üzerinde, havanın geniş bir dönme hareketine bağlı olarak teşekkül eden, genellikle dâirevî veya oval şekilli alçak basınç alanı. Meteorolojide siklon terimi, umûmiyetle 80-1600 km çaplı alçak basınç alanları için kullanılır. Ancak halk küçük çaplı, fakat sert hava hareketlerine de siklon adı vermektedir. Meteorologlar; tropikal siklonlar, ekstratropikal siklonlar olmak üzere siklonları iki ayrı grupta mütâlaa ederler.
Tropikal siklonlar dönme hızları çok fazla, yarıçapları ise çok küçük olan anaforlardır. Tropikal siklon türlerinden olan tifon Uzakdoğu'da, hurrikanlar ise dünyânın her yerinde görülür. İkinci tip olan ekstratropikal siklonlar orta ve yüksek paralellerde meydana gelen yağmur veya kar menşeli siklonlardır. İki siklon tipi arasındaki en belirgin fark, tropikal siklonların sıcaklık yapısının homojen oluşudur.
Her iki tür siklonun hareketleri, Kuzey Yarım Küresinde saat yönünün aksinde, Güney Yarım Küresinde ise saat yönündedir. Siklonlar yüksek basınç alanlarında antisiklon olarak cereyan eder.
Ekstratropikal siklonlar genellikle büyük hava hareketleri meydana getirerek, batıdan doğuya doğru hareket ederler. Ekstratropikal bir siklonun teşekkül edişinin en iyi habercisi, güneybatıdan esmekte olan siklon öncesi rüzgârın yönünü kuzeydoğuya çevirmesi, bulutlanmanın artması ve basınçta hissedilir bir düşüş olmasıdır. Siklon teşekkül ederken, sıcak hava yükselerek yerini soğuk havaya bırakır. Çok küçük çaplı olan tropikal siklonların teşekkülünü çıplak gözle tespit etmek imkânsız olduğundan bu hususta peyk, uçak veya meteorolojik balonlardan faydalanılır.
Dünyânın en büyük siklonik merkezleri Kuzey Atlantik, Kuzey Pasifik, İzlanda ve Aleut Adaları üzerlerindeki alçak basınç alanlarıdır. Yaz geldiği zaman alçak basınç alanlarının karalar üzerine kayması ile, siklonlar da yer değiştirir. Yazın en mühim siklonik alan, Büyük Sahra, Kızıldeniz, Anadolu, Kuzey Hindistan ve Burma ile basra Körfezini içine alan geniş bir bölgedir. Ekvator üzerinde ise dâimâ mevcut olan ve Kuzey-Güney Yarımkürelerine âit okyanuslarda, antisiklonları birbirinden ayıran bir kuşak vardır.
Sanâyideyse akışkanları temizlemek için, akışkan siklonlu bir kaptan geçirilir. Bu sırada sıvının içinde bulunan maddeler yoğunluk farklılığı yüzünden sıvıdan ayrıldıklarından istenilen temizlik temin edilmiş olur. (Bkz. Merkez ve Merkezkaç Kuvveti)
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.