Rehber | Kategoriler | Konular
SENTEZ (Kimyâ)
Alm. Synthese (f), Fr. Synthese (f), İng. Synthesis. Basit kimyâsal maddelerden kompleks bileşiklerin türetilmesi. Günlük hayatta kullanılan birçok madde sentez yoluyla elde edilir. Her ne kadar anorganik maddelerin sentezleri de sınaî önem taşıyorsa da sentezde en büyük pay organik maddelerin sentezindedir.
Anorganik kimyâda önemli sınâî sentezler olarak, sülfürik asit, nitrik asit, hidroklorik asit ve amonyak gazının sentezleri sayılabilir. Organik kimyâ sahasındaki sentezlerle de parfümler, ilâçlar, boyar maddeler, reçineler vs. ürünler elde edilmektedir. Sentez metodları özellikle organik kimyâ alanında 1828 yılından sonra büyük gelişmeler kaydetmiştir. Alizarin, indigo ve idantren boyalarının sentezleriyle endüstriyel sentezler önem kazanmaya başlamış ve bugüne kadar milyonlarca bileşik, sentez yoluyla elde edilmiştir.
Kimyâsal sentezlerin amacı, başlıca üç ana hedefe yöneliktir: Belli bir ürün için sanâyinin talebini karşılamak; kompleks yapılı tabiî organik bileşiklerin yapılarını aydınlatmak ve tabiî halde bulunmayan yeni kimyâsal bileşikler üretmek. Sanâyinin ihtiyacını karşılamak için yapılan sentezlere sayısız misâller vermek mümkün olmakla berâber sun'î gübrelerin hammaddelerinden olan amonyağın, azot ve hidrojenin senteziyle elde edilmesidir. Bugün sanâyide elyaf, plastik, ilâç, boyarmadde ve sabun olarak kullanılan pekçok kimyâsal madde sentez yoluyla türetilmektedir.
Diğer taraftan canlılarda bulunan birçok karmaşık tabiî bileşiğin, meselâ alkaloit ve proteinlerin kimyâsal yapıları, ancak bu tabiî maddelerin sentez yoluyla üretilmesinden sonra aydınlatılabilmiştir.
Belirli bir maddenin, kimyâsal ve fiziksel özelliklerine dayanılarak, bir molekül yapısı tasarlanabilirse, bu yapıya uygun olarak sentezle hazırlanan bileşik, söz konusu tabiî maddeyle aynı olduğunda, tasarlanan yapının doğruluğu tespit edilmiş olur.
Tabiî halde bulunmayan özel yapıdaki bir maddenin sentez yoluyla elde edilmesi ve özelliklerinin incelenmesi de kimyasal yapı ve reaksiyon teorilerinin denenmesine imkân sağlar.
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.