Rehber | Kategoriler | Konular

SEDEF (SADEF)

Alm. Perlmutt (-er f) (n), Fr. Nacre (f), İng. Mother-of péarl, nacre. İstiridye ve midye gibi deniz veya tatlı su yumuşakçalarının kabuklarının içini astarlayan, parlak ve çoğunlukla beyaz renkli olan iç kısım.

Sedef, yumuşakçaların vücûdunu saran ve manto denilen zarın kabuk salgısıdır. Bol miktarda kalker ihtivâ eder. İnci de, sedef yapısında olup bileşiminde % 92 kalsiyum karbonat mevcuttur.

Düğme yapımında, süslemede ve kakma yapmada kullanılır. Sert bir madde olup, beyaz kısmı ışığı çözümler. Bu da gökkuşağındaki renklerin sedef üzerinde görülmesine sebep olur. Amerika'da tatlı su nehirlerinden çıkarılan midye kabukları, ince özel testerelerle kesilerek, sedef plâklar elde edilir. Bâzan binlerce ton kabuk bu maksat için kullanılır. Mississippi Nehrinin midye kabuklarından kıymetli sedef düğmeler yapılır. Bâzı bölgelerde salyangoz kabuklarından da istifâde edilir. Bir kısım karındanayaklılar (Gastropoda) beyaz veya kırmızı, bir kısmı da parlak yeşil veya sarımtrak yeşil sedef ihtivâ ederler. Deniz kulağının (Holiotis) türlerinde pembeden mora kadar çeşitli renkte sedeflere rastlanır.

Sedef eski çağlardan beri süslemecilikte kullanılmıştır. Özellikle Doğu ve Türk sanatında sedefçilik alanında çok güzel eserler meydana getirilmiştir. Sedef kakmacılığı zamanla başlıbaşına bir sanat olmuştur. Sanatkârlar, marangozlar, kutu, kapı, pencere süslemesinde sedefi kullanırlar. Ayrıca Kur'ân-ı kerîm mahfazası, rahle, tüfek, tabanca, ağızlık gibi eşyâların süslenmesinde fazlaca kullanılmıştır.

Sedefin iki çeşidi vardır: 1) Düz beyaz sedef, 2) Menevişli sedef.

Sedefin, sedefçilikte kullanılmasında başlıca üç metod vardır: 1) Gömme işçiliği, 2) Mozaik işçiliği, 3) Yapıştırma işçiliği.


Konular