Rehber | Kategoriler | Konular
SARMISAK (Allium sativum)
Alm. Knoblauch (m), Fr. Ail (m), İng. Garlic. Familyası: Zambakgiller (Liliaceae). Türkiye'de yetiştiği yerler: Bütün Anadolu.
Temmuz-Ağustos ayları arasında beyaz veya pembemsi renkli çiçekler açan, 20-100 cm boylarında çok yıllık otsu bir bitki. Sarımsak diye de tâbir edilir. Vatanı Orta Asya'dır. Toprak altında büyükçe bir soğanı bulunur. Yaprakları uzun, yassı, buğday yaprağı gibidir. Çiçekler, küre şeklinde olup, bir şemsiyeyi andıran dallar ucunda toplanır. Meyveleri siyah renkli tohumlar taşıyan bir kapsüldür. Sarmısak nâdiren tohum verir. Bunun için daha çok soğancıklarla (dişlerle) üretilir. Sarmısağın soğan kısmı beyazımsı renkli olup, soğancık veya dişlerden meydana gelir. Soğancıkların hepsi bir arada ve bir kabuk tarafından sarılmıştır.
Memleketimizde beyaz ve siyah sarmısak yetiştirilmektedir. Tıpta beyaz sarmısak kullanılır.
Yetiştirilmesi: Sarmısak ılımlı ve yumuşak iklimlerden hoşlanır. Serin, suyu süzen ve zengin kaba toprakları sever. Toprağı oldukça yorduğundan, tabiî ve fennî gübrelerle toprak beslenmelidir.
Sarmısak, iyi hazırlanmış toprağa 20 cm aralıklarla açılmış çizgilere 10 cm mesâfeyle ekilir.
Tohumluk için seçilen dişlerin, orta büyüklükte sağlam ve tâze olması lâzımdır. Mevsime göre dikimden 2-3 ay sonra tâze olarak hasadına başlanır. Kuru sarmısak elde etmek için dikim kış sonunda, bahar başında yapılır. Yapraklar kuruyunca hasat edilir. Bir dekardan ortalama 1000-2000 kg sarmısak elde edilir.
Kullanıldığı yerler: Sarmısağın bileşiminde şekerler, vitaminler (A,B,C), kükürtlü bir uçucu yağ ve içerisinde bol olarak allil sülfür bulunur. Sarmısağın özel kokusu ve tadı bundan ileri gelir.
Çok eski çağlardan beri bilinmekte ve tedâvide kullanılmaktadır. Eskiden salgın hastalıklarla mücâdelede çok kullanılmaktaydı. Antiseptik, iştah açıcı, tansiyon düşürücü, solucan düşürücü, idrar arttırıcı, kan temizleyici etkileri vardır. Antiseptik etkisi, içindeki allisinden ileri gelir. Bakteriler üzerinde üremeyi azaltıcı ve öldürücü etkisi vardır. Eskiden harplerde antibiyotik ve antiseptik olarak çok kullanılmıştır.
Ayrıca, kansere karşı üstün bir koruyucu, hemeroide faydalı, bronşit, astım, varis, siyatik ve romotizma ilâcı olan sarmısağın faydaları ve kullanıldığı yerler çoktur.
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.