Rehber | Kategoriler | Konular
SAMANYOLU
Görünüşü: Yaz günleri, gece bir ufuktan diğerine uzanan, soluk ışıklı ve sayısı belirsiz yıldızdan meydana gelen bir kuşak, çıplak gözle görülür. Bu kuşak Samanyolu galaksisinin gözüken bir kenarıdır. Kâinattaki yerleşimine göre Samanyolu, güneyde geniş ve parlak; kuzeyde ise dar ve sönüktür. Samanyolunu kış geceleri de görmek mümkündür. Ancak parlaklık ve genişlik biraz daha azdır. Samanyolunun güney kısmı Sagittarius, kuzey kısmı Cygnüs adını alır.
Şekli: Gökyüzünde çıplak gözle görünebilen yıldızların hepsi Samanyoluna âittir. Uzayda, uzaktan görünüşü büyük bir disk şeklindedir. Diskin ortası biraz şişkindir. Orta şişkin kısmı çok miktarda yıldız, toz ve gazdan meydana gelmiştir. Galaksinin merkezden çevreye kalınlığı 10.000 ışık senesidir. Bir ışık senesi yaklaşık 6 trilyon mildir. Disk uçlara doğru yassılaşır. Güneş sisteminin bulunduğu kısımda galaksinin kalınlığı 3000 ışık senesidir. Samanyolu galaksisinin toplam kütlesi, güneş kütlesinin 600 milyar katıdır. Galaksinin çapı 100.000 ışık senesidir. Güneşin galaksi merkezine uzaklığı ise 30.000 ışık senesi olduğu tahmin edilmektedir (Bkz. Işık Yılı). Galaksimizin tam merkezinde beş milyon Güneş kitleli dev bir kara delik bulunduğu sanılmaktadır. Samanyolunun merkezi gökyüzünde yay burcu yıldızları bölgesindedir. O bölgede samanyolunun görünüşü son derece muhteşemdir.
Yapısı: Galaksinin güneşe yakın kısımlarında parlak O ve B tipi yıldızlar vardır. O ve B tipi yıldızlar genç olup, gaz ve toz bulutu şeklindedirler. Güneş sisteminin bulunduğu Orion Spiral Kol merkeze O ve B tipi yıldızlardan daha uzaktır. Galaksinin uç tarafları yaşlı yıldızlarla doludur. Bu yıldızların civârında gaz ve toz olmayıp, ışıkları da çok sönüktür.
Genç ve yaşlı yıldızların hepsi galaksi merkezi etrafında süratle döner. Merkeze yakın olan yıldızların dönüş hızı daha büyüktür. Güneşin galaksi merkezi etrafında dönüş hızı sâniyede 250 kilometredir. Güneş, merkezden 30.000 ışık senesi uzaklıkta olduğu için, güneşin galaksi içinde bir tam devri 200 milyon senede tamamlanır. Bu süreye Galaktik yıl Güneş sisteminin, hesaplarla, yaşı 4600 milyon sene olarak bulunduğundan güneşin şimdiye kadar 23 devir yaptığı kabul edilebilir. Galaksinin 10 trilyon yaşında olduğu zannedilmektedir. 200 milyar yıldız ihtivâ ettiği tahmin edilmektedir. Yıldızlar yaşlandıkça ekvatorlarında şişme olduğu gibi, Samanyolu galaksisinin de ekvatorunda şişme vardır. Samanyolu galaksisi, 20 galaksiden meydana gelen, küçük bir galaksiler grubuna âittir. Bu galaksiler grubunda spiral biçiminde iki galaksi daha vardır. Diğer galaksiler elips (oval) biçimindedir.
Samanyolu, bu galaksi grubuyla birlikte en yakındaki galaksi kümesini meydana getiren Virgo kümesiyle aynı yönde, sâniyede 600 km hızla, tahminen Güneş kütlesinin 30 milyon kere milyar kat bir kütlesi bulunan ve çapı 250 milyon ışık yılı olan dev bir çekim merkezine doğru ilerlemektedir. Şimdiye kadar kâinatta tespit edilmiş en büyük yapı olan bu merkez, sayısız galaksiden meydana gelmiştir.
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.