Rehber | Kategoriler | Konular

SaDEDDiN BULUç

Türk Dili ve Edebiyatı araştırmacısı. 25 Eylül 1913 târihinde Van'da doğdu. Anası Sultan Hanım, babası Posta ve Telgraf müdürü Yusuf Ziyâ Beydir. İlk ve orta okulu Malatya'da bitirdi (1926). 1930 yılında Sivas Lisesinden mezun oldu. 1931 yılında Almanya'ya gitti. Schulpforte (Saale)te bir süre kalarak Almanca öğrendi. 25 Nisan 1932 târihinde Breslau Üniversitesine kaydoldu ve 22 Şubat 1937'de doktor oldu. Berlin Etnografya ve Eski Eserler Müzeleriyle Breslau Üniversitesinin Arkeoloji Enstitüsü ve Müzesinde asistan olarak çalıştı. Doktora tezi olan ?Untersuchungen über die altosmanische Chronik der Bibliothèque Nationale zu Paris. (Suppl. turc 1047, Anc. fonds turc 99)? (Breslau 1938, 57 s.) adlı çalışmasını yayınlayıp 1.7.1938 târihinde Dr. Phil. ünvânını aldı.

24.10.1938 târihinde İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesinde Türk Dili veEdebiyatı asistanı oldu. 30 Ocak 1945 târihinde doçent ve 5 Kasım 1955'te Yeni Türk Filolojisi kürsüsü profesörü oldu.

7.5.1953-30.10.1955 târihleri arasında İstanbul'da vatanî vazîfesini yaptı. Bu arada Fakültedeki derslerine haftada 4 saat devam etti.

Türkiye-Irak kültür anlaşması çerçevesinde kurulan Bağdat Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Kürsüsünde ders vermek üzere 10 Ocak 1957'de Bağdat'a gitti ve 31 Mayıs 1961 yılına kadar bu vazifede kaldı. Irak Türkçesi ağızlarına âit dil malzemesi topladı ve bunları çeşitli kongrelerde bildiriler hâlinde sundu. Eylül 1969-Haziran 1971 târihleri arasında tekrar BağdatÜniversitesinde Türk dili ve Edebiyatı dersleri okuttu.

1972 yılında bir süre İstanbul Üniversitesi Senatosunda Edebiyat Fakültesi Senatörü olarak görev yaptı. 1973 yılında Yeni Türk Dili Kürsüsü başkanlığına getirildi.

1 Ekim 1975-29 Şubat 1976 târihleri arasında Almanya'da Göttingen Üniversitesi Türkoloji ve AltaistikKürsüsünde Türkoloji dersleri verdi. 1976 yılında Finlandiya'da Fin-Ugor Cemiyeti (Suomalainen-Ugrilainen Seura) üyeliğine alındı. Türk Dil Kurumunun üyeliğini yaptı ve yönetim kurulu üyeliğinde bulundu.

Sâdeddin Buluç'un en çok emek verdiği çalışma alanı, EskiAnadolu Türkçesi, Irak Türkçesi ve Anadolu ağızları idi.

Arapça, Almanca, Fransızca ve Farsçayı bilir, bilimin her türüne ilgi duyardı.

Ayrıca 1977-1983 yılları arasında Türkiyât Enstitüsü (Türkiyat Araştırma Merkezi) müdürlüğü yaptı. Bu görevi sırasında İstanbul'da toplanan Türkoloji Kongrelerine başkanlık etti. Bundan başka, İslâm Ansiklopedisi yazı kurulunda da görev aldı.

2547 sayılı Yükseköğretim Kânunu çıkınca yeni statüye göre 8.9.1982'de Yeni Türk Dili Ana Bilim Dalı başkanı oldu.

1 Ocak 1983 târihinde yaş haddinden emekli oldu ve 3 Nisan 1984 yılında öldü.

Bütün yayınları ellinin üzerinde olup hemen hepsi Türklük araştırmalarıyla ilgilidir. Eser ve makalelerinin belli başlıları şunlardır:

1. Untersuchungen über die Altosmanische Chronik der Bibliothèque Nationale zu Paris (Suppl. turc 1047, Anc. fond turc 99; 1938).

2. Die Altosmanische Anonyme Chonik im Revolutions Museum zu İstanbul.

3. Altay Türklerine Göre Dünyânın Yaratılışı ve Sonu (1941).

4. Şamanizm: Yedi bölümden meydana gelen bu çalışma en geniş şekliyle Şamanizmi anlatır (1942).

5. Diyalektoloji I (İstanbul 1943).

6. İki Yazma Anonim Tevârih-i Âl-i Osman Hakkında (Ankara 1948).

7. Eski Bir Türk Dili Yâdigârı: Behcetü'l-Hadâ'ik fi Mev'izeti'l Halâik.

8. Şeyyâd Hamza'nın Beş Manzumesi: Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi (İstanbul 1956).

9. Dursun Fakih'in Gazavatnâmesi (Ankara 1964).

10. Bir Eserin İki Yazma Nüshası.

11. Eski Türklerin Dîni: Schmidt, P. Wilhelm'den tercüme: Türk Dili Edebiyatı Dergisi 13 (İstanbul 1964), 75-90.


Konular