Rehber | Kategoriler | Konular
REPO
Alm. Repo, Fr. Repo, İng. Repurchase Agreement. Bir bankacılık ve finansman tekniği. Repo, İngilizcedeki ?Repurchase Agreement? kelimelerinden kısaltma yoluyla Türkçeye girmiştir. Türkçe karşılığı olarak, ?Geri Satın Alma Anlaşması? ?Yeniden Satın Alma Anlaşması? veya ?Geri Alım Sözleşmesi? gibi deyimlerle de ifâde edilmiştir. Ancak bunların hiçbirisi dilimize ?Repo? kadar etkili bir şekilde girememiştir.
Teknik olarak ifâde etmek gerekirse repoyu kısa vâdeli bir fon toploma metodu olarak târif edilebilir. Genel olarak repo işlemi, ?Satıcının, menkul değerleri ileride belirli bir târihte ve önceden kararlaştırılmış bir fiyat üzerinden tekrar satın alma taahhüdü ile satmasıdır.? Taraflar arasında mübâdeleye konu olan menkul değerin asıl fonksiyonu borç veren tasarruf sâhibine bir teminat sağlamasıdır. Bu sebepledir ki, repo işleminde teminat olarak kamu kesimince ihraç edilen devlet tahvili, hazine bonosu ve gelir ortaklığı gibi menkul değerler tercih edilmektedir.
Borçlar Kânununa göre repo, kabaca bir satış anlaşması; Bankalar Kânununa göre bir mevduat ve fon toplama türü, tasarruf sâhipleri bakımından ise kısa vâdeli bir yatırımdır. Türk hukuk düzeninde bankalarca yapılan repo işlemiyle ilgili birçok tartışma yapılmıştır.
Türk sermâye piyasası repo ile esas îtibâriyle 1990 yılında tanıştı. Devletin piyasaya iç borçlanma amacıyla çok sayıda devlet tahvili ve hazine bonosu sürmesinden sonra 1990 yılının başında piyasada repo yapmaya elverişli çok sayıda menkul kıymet meydana gelmiştir. Repo işlemlerinin başlamasının bir başka sebebi ise söz konusu menkul kıymetler için ikinci bir pazarın mevcut olmamasıydı.
13 Mayıs 1992 târihli Resmî Gazete'de yayınlanan 3794 sayılı kânun ile yapılan değişiklikten sonra repo bir sermâye piyasası işlemi hâline gelmiş ve hukûkî bir çerçeveye kavuşmuştur.