Rehber | Kategoriler | Konular

KOLESTEROL

Alm. Cholesterin (n), Fr. Cholestèrol (m), İng. Cholesterol. C27 H46 O formülü ile bilinen bir steroit (sterol). Hayvânî dokularda yaygın olarak bulunur. Özellikle çok miktarda sinir ve beyin dokularında rastlanır. Tıp bakımından normal vücuttaki fonksiyonu ve hastalıklarla olan ilgisi yönünden önemlidir. Her ne kadar normal vücuttaki fonksiyonu açık değilse de, önemli fonksiyonlar icra ettiğine dair belirtiler kuvvetlidir. Sinir dokularında yoğun bulunması, sinirsel iletimdeki rolünün önemli olduğuna işâret eder. Kimyevî yapı bakımından cinsî ve adrenal koertikal hormonlarla aynıdır. Bunlar zâten vücut tarafından kolesteroldan yapılır. Kolesterol aynı zamanda safra tuzlarının habercisidir. Karaciğer, normal olarak çok miktarda kolesterolu sentez eder.

Hastalıklarla olan ilgisi oldukça fazladır. Safra taşları, esas olarak % 90 kolesteroldan ibârettir. Ancak safra taşlarının esas meydana geliş sebebi de bilinmemektedir. Xanthomatosis diye bilinen durumunda çeşitli dokularda normal dışı kolesterol toplanması ortaya çıkar. Bu ayrıca kan damarlarında ve kalpte de görülür. Atar damarlarda iç yüzeyi pürüzlü yaprak tıkanma başlangıcına yol açabilir. Bâzan bu o kadar çoktur ki, damar, gittiği uzva gerekli kanı ulaştıramaz. Bu, uzvun hayatiyetini kaybetmesi ile sonuçlanabilir. Bâzan da damarları o kadar sertleştirir ki, damar çatlaması ve kanamaları ortaya çıkabilir.

Kolesterol alımını azaltarak, meydana gelebilecek hastalıkların önlenmesi veya kontrolü düşünülür.Karaciğer, yenilenden çok daha fazla kolesterol ürettiği halde, daha çok dışardan alınan kolesterolün damarlarda toplandığı görülmüştür. Buna uygun olarak yüksek kolesterollü yiyeceklerin; beyin, yumurta, karaciğer, böbrek, yağ, krema ve bazı peynirler gibi, az alınması tavsiye edilmektedir.

Yenilen besinlerdeki yağ miktarının, vücutta üretilen kolesterolün ve depolanan kolesterolün, vücuttaki kolesterollerin miktarına etkisi önemlidir. Genellikle, bu yağlardan dondurulmuş olanlar depolanan kolesterolleri çoğaltırlar. Bunların karbon atomları arasında az miktarda çifte bağ mevcuttur. Bu yağlar genellikle buzdolabında sert olarak bulunan yağlardır. Diğer tür yağlarda ise karbon atomları arasında pekçok bağ vardır.

Doyurulmuş yağların yerine diğerlerini kullanmanın kalp rahatsızlıklarını ve diğer damar hastalıklarını azaltacağına dâir kuvvetli belirtiler mevcuttur. Hayvanlarda yapılan deneyler bunu teyid etmiştir.


Konular