Rehber | Kategoriler | Konular
HIZ
Alm. Geschwindigkeit (f), Fr. Vitesse, velocite (f), İng. Speed, velocity. Bir hareketlinin birim zamanda aldığı yol. Alınan yolun zamâna göre değişimi olarak da târif edilebilir. Alınan yol doğrusal ise hız çizgisel, dâiresel ise açısal olur. Hareketlinin herhangi bir andaki hızına âni hız, yol boyundaki hızların ortalamasına da ortalama hız adı verilir. Hız, vektörel bir büyüklüktür. Yönü ve şiddeti ile ifâde edilir. Hız birimleri C.G.S. (cm, g, sâniye) sisteminde cm/s, M.K.S. (metre, kg, saniye) sisteminde m/s, İngiliz ölçü sisteminde feet/s = 30,6 cm/s veya mil/saat = 1,6 km/saat'dır. Yaygın olarak kullanılan hız birimi 1 saatte alınan yolu kilometre cinsinden ifâde eden kilometre/saat kısaca km/h olarak gösterilir (1m/s = 3,6 km/h).
Bir hareketlinin hızı, ya sâbit veya değişen hızdır. Değişen hız ise düzgün değişen (sâbit ivmeli) veya gelişi güzel değişen hız şeklindedir. Değişen hız da artan ve azalan hız şeklindedir.
Serbest düşen bir cismin hızı düzgün değişen ve artan hız, düz bir yolda belirli bir zaman 70 km/h hızla giden arabanın hızı sâbit hız, yukarıya doğru düşey olarak fırlatılan bir cismin hızı ise düzgün değişen ve azalan hızdır. Virajlı yollarda veya engebeli bir arâzide seyreden vâsıtanın hızı ise değişen hızdır. Normal yürüyen bir insanın hızı 5 km/h, ses hızı 340 m/s=1224 km/h=1mach, ışık hızı ise 300.000 km/s'dir.
Bâzı Hareketlilerin Erişebildiği En Büyük Hızlar
İnsan (100 m'lik yolda)
36 km/h
Bisiklet40 km/h
Yarış atı70 km/h
Leopar96 km/h
Balık109 km/h
Yarış otomobili413 km/h
Yarış motosikleti513 km/h
Özel yarış botu556 km/h
Özel sürat otomobili 1016 km/h
Tabanca mermisi (Namludan çıkış hızı)3500 km/h
Uçak3,32 mach=3529 km/h
İnsanlı uzay aracı39.897 km/h
İnsansız uzay aracı240.000 km/h
Hareketlilerin kat ettiği yol doğrusal değil de dâiresel ise açısal hız sözkonusudur. Dünyânın ekseni etrâfındaki açısal hızı 7,25 x 10-5 rad/s, Ekvator üzerindeki çizgisel hız ise 1667 km/h'dır. Atmosfer de dünyâ ile berâber aynı hızla döndüğü için dünyânın döndüğünü fark edemiyoruz.
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.