Rehber | Kategoriler | Konular
HiYEROGLiF
Alm. Hieroglyphe (f), Fr. Hieroglyphe (m), İng. Hieroglyph. Eski Mısırlıların kelimeleri yazmak için kullandıkları işâret, resim yazı. Eski Mısırlılar, Hititler, Maya ve Aztekler Hiyeroglif yazısı kullanılırdı. M.Ö. 4000 yıllarından M.S. 4. yüzyıla kadar Mısır'da aritmetik, astronomi, geometri ve kısmen de teoloji (ilâhiyât) sâhasında bu yazı kullanıldı.
Hiyeroglif yazısı çeşitli yaratık, eşyâ ve eşyâlarla ilgili düşünceleri temsil eden ilkel resim ve işâretlerden meydana gelir. Resimlere uygun mânâlar verilmeye çalışılmasına rağmen, karmaşık bir yazıdır. Metinlerde, aynı cümle ve kelimede sembolik, figüratif (estetik) ve fonetik (ses, telaffuz) sistemler mevcuttur. İdeografik (fikir ve kelimeleri sembolize eden), silabik (heceyi sembolize eden) ve sessizlerden meydana gelmesi, okunması zor olduğundan Hiyeroglif yazısını yüzyıllarca çözmek mümkün olmamıştır. İlk önceleri levhalar üzerine kazılan bu yazı sonraları kazılmayıp, yazılmaya başlanınca resimlik vasfı kaybolup, Hieratik yazı hâline dönüştü. Hieratik yazının kısaltılıp kullanılışlı bir el yazısına çevrilmesiyle Demotik yazı meydana geldi. Hiyeroglif yazının Hieratik şekli Yunan ve Romalı din adamlarınca, Demotik şekli de günlük hayatta kullanıldı.
Karmaşık bir sisteme dayanan, sırlılık mâhiyetteki Hiyeroglif yazısı 19. yüzyıla kadar okunup, anlaşılamadı. Yedi yüzden fazla işâretten meydana gelen Hiyeroglif, ilk defâ 1822 yılında Fransız dilcisi Champollion tarafından okunabildi.