Rehber | Kategoriler | Konular

GiRişiM

Alm. İnterferenz (f), Fr. İnterference (f), İng. Interference. İki dalga sisteminin üst üste gelmesiyle ortaya çıkan olay. Bu olayın esas prensibi, su dalgalarında da görülebilir. Eğer iki su dalgası tepe noktaları üst üste gelecek şekilde karşılaşırlarsa, su daha da yükselir, alt noktalar birleşirse, suyun seviyesi düşer. Ancak, bir dalganın tepe noktası diğerinin en düşük noktasıyla karşılaşırsa, dalgalar birbirini dengeler ve kaybolur.

Girişim hâdisesi, seste, radyoda, ışık ve diğer tür dalga hareketlerinde ortaya çıkar. Girişim, özellikle, hassas optik âletlerde ve ışığın tabiatını inceleyen deneylerde önemlidir. Ancak, iki flamanlı lambadan gelen ışınların görülür girişimi ortaya çıkaracağını beklemek mümkün değildir. Çünkü ışık her atom zerresi tarafından bağımsız olarak yayılır. Yayılma tamâmen keyfî olduğu için girişime rastlamak mümkün değildir. Girişim, ancak iki ışının aynı kaynaktan gelmesi hâlinde ortaya çıkar. Bu metodla ilk defâ Thomas Young 1801'de girişimi açıklamaya muvaffak olmuştur. Böylece, ışığın bir dalga hareketi olduğu konusunda sağlam bir delil elde edildi ve ışığın dalga boyu ölçüldü.

Hafif bir şekilde eğrilikli olan cam yüzey, düz bir cam üzerine konulursa, aydınlatıldığında, bir dizi parlak ve karanlık ?Newton halkaları? görülür. Bu durumda, her iki yüzeyden yansıyan ışık dalgalarının tepe noktaları üst üste düşerse parlak; tepe noktaları ile alt nokta üst üste gelirse, karanlık halkalar ortaya çıkar. Beyaz ışık, her renk farklı dalga boylarına sâhib olduğu için, renklerine ayrılır. Benzer olaylara, sabun köpüklerinde, su üzerindeki petrol filmlerinde ve kuş kanatlarında da rastlanır.

Girişimi ölçen âletlere ?interferometre? denir. Optik maddeleri ve sistemleri kontrol etmek için kullanılır. Çok küçük hareketleri ölçmek girişimle mümkün olduğundan, yıldızların çapları ölçülür.


Konular