Rehber | Kategoriler | Konular
ELEKTRiK çARPMASI
Alm. Elektrischer Schlag, Fr. Commotion (f), électrique, İng. Electric shock. Elektrik akımının insan vücûdundan geçmesiyle meydana gelen tehlikeli durum. Ortaya çıkan tahribât, çeşitli hususlara bağlıdır. Burada elektrik akımının gerilimi, şiddeti ve frekansı mühimdir. Akımın şiddeti, gerilimden önemlidir ve alternatif akım, doğru akımdan zararlıdır. Kuru kumaşlardan geçen akım, ıslak kumaşlardan geçen veya doğrudan çıplak deriye isâbet eden akım kadar tehlikeli değildir. Bütün akımlar, vücut toprağa bağlı olduğu zaman daha tehlikeli olur. Halbuki lâstik veya kauçuk tabanlı ayakkabı giymiş kişide akımların tesiri fazla tehlike arz etmez. Bir evde elektrik akımı yönünden en tehlikeli yer, banyodur. Çünkü banyoda vücut ıslak ve çıplaktır. Ayaklar yere bastığından, toprağa bağlıdır ve burada meydana gelebilecek bir elektrik kazâsı umûmiyetle ölümle sonuçlanır.
1200 voltun üstündeki yüksek gerilimli alternatif veya doğru akımlar, soğancık denen beyindeki bulbuş adlı kesime etki eder ve kalpte herhangi bir değişikliğe yol açmadan, solunumu durdurarak ölüme sebebiyet verir.
120 voltun altındaki gerilimde ise, 50 frekansta tehlike arz eder. Zîrâ kalb kası liflerini etkileyerek kalbi durdurur ve tansiyonu sıfıra indirir. 120 ilâ 1200 volt arasındaki gerilimler ise duruma göre kalbe ve bulbusa aynı anda etki ederler. İnsan vücudu, sâniyede 100.000 periyottan fazla, yüksek frekanslı akımlara daha uzun süre dayanır. Bu akımların, vücutta ısı arttırıcı etkisi vardır.
Ölüm mahkumlarına tatbik edilen elektrikli sandalyede îdâm işi için, bir elektrot bacağa, bir elektrot da alına yerleştirilir ve kişi ölünceye kadar 1300 voltluk akım uygulanır.
Elektrik çarptığında meydana gelen kas spazmları, kemik kırıklarına yol açabilir ve akımın vücuda girdiği yerde hafif bir yanıktan, kas ve iç organların şiddetli bir şekilde tahribine kadar, çeşitli derecelerde zararlara rastlanabilir.
Elektrik yanıkları, dışardan bakılınca küçük bir alanı tutmuş görünürler ki, bu aldatıcıdır. Çünkü yanığa bağlı doku ölümü, bir koni gibi, derinlere inildikçe genişlemektedir ki, yapılacak tedâvide bu husûsun gözönünde tutulması gerekir. Elektrik yanıkları bâzan ağrısız olabilirler. Deri parşömen gibi sert, kuru ve siyahımsıdır. Başlangıçta, krater manzarasında bir doku ölümü vardır. Harabiyet, sanıldığından daha derin olur. Giriş noktalarında ve cereyanın çıkış noktasında bulunur. Bâzan deri altında hava ve sıvı toplanabilir. Sonradan gerçek bir şoka ve geciken ölümlere rastlanabilir. Şoka; daha sık olarak yaygın yanıklardan sonra veya yüksek voltajla elektrik çarpmasından sonra rastlanır.
Elektrik çarpmalarında, kalpte ritm bozuklukları, kalp krizi (myokard enfarktüsü), çevresel damarlarda tıkanıklık meydana gelmesi, had (akut) böbrek yetmezliği, adale ağrıları, baş ağrıları, havale, beyin ödemi, âni tansiyon değişiklikleri, akciğer ödemi, ısı değişiklikleri, adale erimesi vb. sözkonusu olabilir.
Tedâvi: İlk yapılacak iş, hastayı elektrikten kurtarmak olmalıdır. Bâzan kas spazmı, kişinin şoka yolaçan nesneyi elinden bırakmasını engeller. Bundan dolayı, hastayı elektrik kaynağından ayırmaya çalışmadan önce, akımı kesmek gereklidir. Bunun mümkün olmadığı hâllerde ise, kazâzedeyi elbisesinden çekecek olan kişinin elleri kuru olmalıdır. Dikkat edilmediği takdirde elektrik çarpan kimseyi kurtarmaya çalışan da aynı âkıbete mâruz kalabilir.
Şimşekli havada, devamlı hareket etmek faydalıdır. Duran şahsın çevresinden yükselen ılık hava, şimşeği çekebilir. Göl ve derelerden, tek tek duran ağaçlardan, çevresi tenha olan duvar ve çitlerden uzak durmalıdır. Çelik saplı sopaları taşımak da tehlikelidir. Elektrik veya yıldırım çarpması sonucu kişinin nefesi durmuşsa, derhal solunum, sun'î olarak başlatılır. Nabız da alınamıyorsa, bu arada kalp masajına da başlanır. Ancak solunum ve dolaşım sağlandıktan sonra kişi en yakın bir sağlık merkezine nakledilip; şok, beyin ödemi, had (akut) böbrek yetmezliği ve yanıklar yönünden tedâvi altına alınmalıdır.
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.