Rehber | Kategoriler | Konular
ZENTA SAVAşI
Osmanlı ve Avusturya orduları arasında, 11 Eylül 1697'de, Tisa Irmağı kıyısındaki Zenta'da yapılan ve Osmanlıların mağlubiyetiyle sonuçlanan savaş. Avusturya ile harpler 1683 yılında başladı. Sultan Dördüncü Mehmed Han (1648-1687), Sultan Üçüncü Süleyman Han (1687-1691), Sultan İkinci Ahmed Han (1691-1695) zamanlarında devam eden Avusturya harplerine İkinci Mustafa Han (1695-1703) son vermek istiyordu. Bu gâyeyle 1695 ve 1696 yıllarında iki defâ sefere çıkılıp, Lipve ve Lügoş geri alındı. 27 Ağustos 1696'da Ulaş Zaferi kazanıldı. 1697 yılında üçüncü sefere çıkıldı.
Harp Meclisi, Belgrad'da 10 Ağustosta toplandı. Müzâkereler sonunda Temaşvar'a gidilmeye karar verildi. Tuna, Temş ve bir nehir daha geçildikten sonra Tisa Nehri kenarına gelindi. Avusturya ordusundan Mareşal Prens Öjen de Savua'nın da kuvvetlerinin büyük kısmı Tisa Nehri yakınında bulunuyordu. Osmanlı ordusu, Tisa'yı geçip, Erdel'e taarruz etmek istiyordu. Osmanlı donanmasının Tisa Nehri ağzına gelmesi istendi. Prens Öjen, Osmanlı harekât plânını câsuslar vasıtası ile öğrendi. Avusturyalılar, Osmanlı ordusunun Tisa'yı geçmesinden önce oraya yetişmek istedi. Avusturya öncüleri ve Prens Öjen kuvvetleri, Osmanlı ordusu Zenta mevkiinde nehri geçerken yetişti. Osmanlı ordusu sefer plânı gereği Tisa Nehri üzerinde köprü kurarken düşmanın gelmesi üzerine, âni tedbirlere başvuruldu. Boşnak Câfer Paşa bir miktar kuvvetle düşmanın baskınına mâni olmak için karşıya geçirildi. Câfer Paşa karakol vazifesi yapacaktı. Düşmanın fazlalığı karşısında karakol birliği geri çekildi. Boşnak Câfer Paşa dönerken, atı yuvarlanıp esir düştü. Prens Öjen, Osmanlıların bütünüyle daha karşıya geçmemesinden istifâde ederek, 11 Eylül 1697'de taarruzu başlattı. Vezir-i âzam Elmas Mehmed Paşa, düşmanın taarruzu üzerine Zenta'ya doğru çekildi. Zenta'dan Temaşvar'a 7000 asker geçmişti. Vezir-i âzam, düşmanın taarruzuna mâni olmak için karşıya geçişin tamamlanmasını istedi. Yeniçeri Ağası Mahmûd Paşa bu teklife karşı çıktı. Köprü başında metris alındı. Metris alınınca, müdâfaa hattı daraldı. Askerlerin son değişiklikten haberi olmadığından, baskın zannıyla panik başladı. Elmas Mehmed Paşa panik ve geri çekilmenin önüne geçmek için yalın kılıç köprüyü tuttu. Vezir-i âzamı, kaçan askerler şehit ettiler. Düşman köprüyü zapt edip, top atışlarıyla yıktı. Temaşvar muhafızı olup, Serhad kurtlarından Koca Câfer Paşa, Anadolu Beylerbeyi Mıcırlıoğlu İbrâhim Paşa, Rumeli Beylerbeyi Küçük Câfer Paşa, Yeniçeri Ağası Mahmûd Paşa, Diyarbekir Vâlisi Kavukçu İbrâhim Paşa, Adana Vâlisi Fazlı Paşayla pekçok sancakbeyi, ocak ağaları, alaybeyleri ve ordunun sekizde biri fâciada kayboldu. Harp malzemeleri, pekçok araba, silâh, mühimmat, ordu hazinesi, düşmanın eline geçti. Nehrin karşı tarafında bulunan Osmanlı ordusu, geçiş olmadığından yardımda bulunamadı. Sultan İkinci Mustafa Han ve ordunun geri kalanı Temaşvar'a çekildi. Avusturyalılar da çok kayba uğradığından Sultanın yanındaki Osmanlı kuvvetlerine taarruz edemedi.
Sultan Mustafa Han, Temaşvar'ı takviye edip, Belgrat'a gelerek, Edirne'ye döndü. Orduda, serhad boyları ve vefât edenlerin yerine tâyinlerde bulunuldu. Zenta Savaşının Osmanlılara çok tesiri oldu. Bu arada Rusya'nın da Azak'ı işgal etmesiyle İkinci Mustafa Han 1699'da Karlofça Antlaşmasını imzâlamak zorunda kaldı.
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.