Rehber | Kategoriler | Konular
YURTTAşLIK (Vatandaşlık)
Alm. 1. Land-smannschaft (f), 2. Volksgemeinschaft (f), 3. Staatsbürgeschaft (f), Fr. Compatriotisme (m), qualite (f) de compatriotisme, İng. Common citizenship. Bir memleketin mensubu olma hâli. Tâbiiyet. Yurtları bir olanların herbirinin, yurttaşlık durumu. Aynı yurtta doğmuş, büyümüş ve yaşamış olan gerçek kişileri (hakîkî şahısları); devletine, vatanına bağlayan hukûkî mesûliyet ve alâkadır.
1982 Anayasasının 66. maddesine göre ?Türk Devletine vatandaşlık bağı ile bağlı olan herkes Türk'tür.?
Vatandaşlık 4 şekilde kazanılır: Nesepten, doğum yeri, telsik ve evlenme yoluyla:
1. Nesepten: Ana-babanın ikisi de Türk veya ana veya baba Türk ise çocuk Türktür. Yabancı baba, Türk anadan olan çocuğun vatandaşlığı kânunla düzenlenir.
2. Doğum yerinden: Türkiye'de doğan çocuk Türktür.
3. Telsik: Türkiye'de 5 yıl oturan yabancı, Türk vatandaşlığına alınabilir.
4. Evlenme yoluyla: Türkle evlenen yabancı kadın Türk olur. Yabancı ile evlenen Türk kadını da Türklüğünü muhâfaza eder.
Ayrıca Türk Ticâret Kânunu'na göre bir Türk vatandaşına âit olan gemi Türk gemisi'dir. Yabancılar bu geminin tamâmı veya bir payına sâhip olamazlar.
Bir vatanda yaşıyan şahısların, devletiyle milletine (toplumuna) karşı vatandaşlık hak ve vazifeleri vardır: Askere gitmek, oy kullanmak, vergi vermek gibi. Evlenme, isim sâhibi olma, satma, satın alma, malların kullanılması vs. hakları yurttaşlık haklarıdır.
Herkes vatandaş olarak medenî haklara sâhiptir. Ancak yaş, cinsiyet gibi bâzı sınırlamalar vardır. Erkek (koca) evin reisidir. Medenî hakları, ençok reşid olanlar ve temyiz kudreti bulunanlar kullanabilir.
Vatandaşlık; bir ülke vatandaşının vatandaşlıktan çıkması, vatandaşlığın iptali, vatandaşlığın kaybettirilmesi, vatandaşlıktan çıkarma ve seçme haklarının kullanılması kânunla düzenlenir.
1982 târihli Anayasanın 66. maddesi, vatandaş olma esaslarını düzenlemektedir. Bu maddeye göre, herkes Türktür. Türk babanın veya Türk ananın çocuğu Türktür. Yabancı babadan ve Türk anadan olan çocuğun vatandaşlığı kânunla düzenlenir. Türk vatandaşlığının kazanılması, kaybedilmesi, vatandaşlıktan çıkarılmaya dâir kâideler 1964 târihli 403 sayılı Türk Vatandaşlığı Kânunu'nda tanzim edilmiştir.
Vatandaşlık konusunda milletlerarası antlaşmalar yapılmıştır. Ayrıca milletlerarası mahkemeler ve hakem kararları; vatansızlık, mültecilik, çifte vatandaşlık gibi mevzuların meydana getirdiği ihtilafları çözümlemektedir.
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.