Rehber | Kategoriler | Konular
öRDEK (Anas)
Alm. Ente (f), Fr. Canard (m), İng. Duck. Familyası: Ördekgiller (Anatidae). Yaşadığı yerler: Göl ve durgun su kıyılarında, bataklıklarda, sazlıklar arasında. Özellikleri: Yassı süzgeç gagalı, perde ayaklı su kuşları. Çamurları karıştırarak besin ararlar. Yabânîler göçücüdür. Ömrü: 20-30 yıl. Çeşitleri: 100'den fazla türü vardır. Yeşilbaş, angıt, kılkuyruk, kaşıkgaga, küçük testere gagalı, büyük testere gagalı, kara ördek, misk ördeği meşhurlarıdır.
Hemen hemen bütün dünyânın sulak bölgelerinde yaşayan, perde ayaklı su kuşları. Göl ve bataklık kenarlarını pek severler. Hızlı akan nehir ve denizlerde yaşayanlar da vardır. Beslenmesi kolay olduğundan, evcil birçok soyları üretilmiştir. Memleketimizdeki ördekler, birçok ırkın karışmasından elde edilen melez karışımıdır. Yabancı ülkelerde, ıslah edilmiş Kampbel, Pekin, Ruen gibi saf ırklar mevcuttur. Evcil ördekler, yabânî olan yeşilbaştan türemiştir. Yassı gaga, perdeli ayaklar, badi badi bir yürüyüş ve vak vak gibilerden bir ses, ördeklerin belli başlı özellikleridir. Kısa ayakları vücudunun arka kısmında oduğundan, yürürken zorluk çekerler. Erkekler dişilerden daha büyük ve gösterişlidir. Kışın ve ilkbaharda semirdiklerinden etleri lezzetli olur. Bu devrelerde bol avlanırlar. Evciller et, yumurta ve süs için beslenirler. Soğuğa ve yağmura dayanıklı hayvanlardır. Erkek ördeklerin tüyleri parlak ve renklidir, boyunları yeşil olur. Beyaz, yeşil, kurşunî, mavi, siyah tüyler karışarak hayvana güzel bir görünüş kazandırır. Dişilerin tüyleri daha donuk, daha az renklidir. Her iki cinsin soluk ve donuk renkli türleri de vardır. Özellikle Amerika'da yaygın olan evcil misk ördekleri beyaz tüylüdür.
Erkeğin tüyleri yazın dökülerek, dişiler gibi esmer tüylere bürünür. Tüyler, tıpkı kiremit gibi birbiri üstüne dizildiğinden hem içine kolay kolay su geçmez, hem de geçse bile kaygan olduğundan sudan çıkınca çabuk kurur. Ördek, kuyruküstü yağ bezlerinden, gagasını sürerek aldığı yağları tüylerine değdirerek bu kayganlığı sağlar.
Ördekler iyi yüzücü ve dalıcıdır. Sırtları üstten basık, göğüsleri ileri çıkıktır. Bir kayığa benzer. Geniş ve yassı gagasının üzeri sinirce zengin bir deriyle örtülüdür ve kenarları tırtıklıdır. Suya dalarak çamurları baştan başa araştırır. Ağzına bir miktar çamurlu su alarak gagasını kapar ve dilini piston gibi ileri geri hareket ettirerek çamurlu suyu aralıklardan sızdırarak dışarı çıkarır. Bu arada tohum ve kurtçuklar ağızda kalır. Sümüklü böcek, kurbağa larvaları ve küçük balıkları da yutar. Ne bulursa yer. Gâyet obur olduğundan, bâzan bir kurbağayı birden yutmaya çalışır. Denizlerde yaşayan bâzı türler, balık ve kabuklu deniz hayvanları ile beslenirler.
Suya daldığında gaga üstündeki soluk deliği suyun girişine mâni olmak için kapanır. Ördeklerin öne doğru olan üç parmağının arasında perde şeklinde gerili deri bulunur. Arkada kalan küçük parmak ise serbesttir. Karada iki yana sallanarak zahmetle yürümesine karşılık, suda çok rahat hareket eder. Çok hareketli olan kuyruğu, yüzerken dümen vazifesi görür. Evcil ördekler yuva yapmaz ve uçmazlar. Yabânî türler içinde ağaç kovuklarında veya çalılıklar arasında yuva yapanlar vardır. Yeşilbaş, terk edilmiş tavşan çukurlarında yuva yaparak yumurtlar. Yaban ördekleri toplu yaşar ve kışın ılık bölgelere sürüler hâlinde çok göç ederler. Evcil ördekler, küçük gruplar hâlinde yaşarlar. Genellikle her erkeğe 6 dişi düşer. Göl ve dere kenarlarında veya bahçe havuzlarında kolayca yetiştirilebilen kümes hayvanlarıdır.
Suyu çok severler. Damızlık olanlar için mutlaka bir havuz yapılır. Avrupa'da pastacılar, bol miktarda ördek yumurtası tüketirler. İklime bağlı olarak, genellikle şubat-mart aylarında yumurtlamaya başlarlar. Yumurtalar 15-20 adeti bulduğunda dişi kuluçka olur. Yumurtalar, folluktan toplandığı taktirde geç kuluçka olurlar. Bu durumda 3-4 ay yumurtlamaya devam ederler. Her dişi, bu süre içinde 50-60 yumurta yapar. Yavru ördekler çabuk geliştiği için, kısa zamanda yumurtlamaya başlarlar. Sağlıklı bir dişi, 7-8 yıl yumurtlayabilir. Kuluçka müddeti 28-29 gündür. Dişi ördekler, yumurtalara gerekli ilgiyi pek göstermezler. Bundan dolayı ördek yumurtaları, çoğunlukla tavuk veya hindi altına konur.
Yumurtadan çıkan ördek yavrularına, 1-2 gün sonra yem verilmeye başlanabilir. Haşlanmış yumurta kıyılarak verilmesi uygundur. Daha sonraları yemlere ekmek içi, buğday ve mısır unları karıştırılmaya başlanır. Hatta içine körpe yeşillik de katılması iyi olur. Yemler, havuzda erginler tarafından kapışılacağından yavrular aç kalabilir. Bunu önlemek için havuz, çıtadan yapılmış bölmelerle ayrılabilir. Yavrular dar aralıklardan geçerek kendileri için ayrılan kısımda rahatça beslenebilirler. Evcil ördekler 15 yıl kadar, yabânîler çoğunlukla 20-30 yıl yaşarlar.
Ördeklerin yüzden fazla türü vardır. Yeşilbaş, angıt, kılkuyruk, kaşıkgaga, kara ördek, misk ördeği, moskof ördeği, al kuşaklı ördek, orman ördeği meşhurlarıdır.
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.