Rehber | Kategoriler | Konular
NEWTON, Sir Isaac
İngiliz fizik ve matematikçisi. 25 Aralık 1642'de doğdu ve 20 Mart 1727'de öldü. Bir çiftçi âilesinin çocuğudur. İlk ve ortaokul tahsilinden sonra çiftçilik yapmaya zorlanmış ise de 1660'ta üniversiteye hazırlık öğrenimi yaptıktan sonra,1661'de Trinity College Cambridge Üniversitesinde Dr. Isaac Barrow'un öğrencisi oldu. Matematikteki üstün kâbiliyetini kısa sürede ortaya koydu.
1665'te lisans eğitimini tamamlayıp lisans üstü eğitim için hazırlanmaya başladı. 1666'da vebâ salgını sırasında Üniversitenin kapatılması sebebiyle, evde çalışırken iki büyük buluş yaptı. Bunlar matematik bilimini değiştirdi. Bunlardan birincisi, sonradan Barrow ile paylaştığı differansiyel hesap, ikincisi ise sonsuz serilerle açılım, binom teoremi, enterpolasyon ve sonlu farklar hesabını ihtivâ etmektedir.
Kendi yazdığı kitaplarda görülmemekle birlikte Fransız şâiri Voltaire'in hikâye ettiğine göre Newton, bir elmanın düşüşünü görerek yer çekimi kânununu bulmuş, aynı arz etrâfında ve gezegenlerin de güneş etrâfında benzer şekilde hareket ettiğini düşünmüştür. Kepler'in gözlemlerinden faydalanarak çekim kuvvetinin; uzaklığın karesiyle ters, kütlelerle doğru orantılı olduğunu kabul etti. Bu faraziyesini ay ve arz için ilk defâ tahkik ederken, arzın büyüklüğü için birinci derece arz dairesini 60 mil olarak yaptığı kabul, gerçeğe göre çok fazla olduğu için iyi sonuç elde edemedi. O sıralarda arzın boyutları Avrupa'da pek bilinmiyordu. Bu sebeple Newton, kendisinin hesaba katmadığı başka etkilerin bulunduğunu düşünerek çekimle ilgili çalışmalarını 1685 yılına kadar bıraktı.
Her ne kadar batıda yerçekimi kânununun Newton'a âit olduğu iddia edilirse de ondan asırlarca önce, Kindî, Râzî, Bîrûnî, Hâzinî ve İbn-i Heysem'in eserlerinde yerçekimi kânunu anlatılmıştır. Meşhur bilim târihçileri, Sigrid Hunke, Carr de Vaux ve Will Durant, Bîrûnî'nin Newton'dan asırlar önce yerçekimini bulduğunu, batılıların önce anlamadıklarını, Newton'un da kendine mal ettiğini eserlerinde yazmaktadır.
Newton 1667 yılında tekrar açılan Trinity College'e döndü. 1668 yılında Nicolaus Mercaton tarafından yayınlanan, Logarithmotechinia isimli eserde bir hiperbolün alanının sonsuz seriye açılımla hesabını gören Newton, kendisinin daha önce yaptığı çalışmaları Barrow'a gösterdi. Fakat bunları içine alan De analysi per aequationes numeroterminorum infinitos isimli eserini 1711'e kadar yayınlamadı. Barrow'dan sonra 1669'da Lucasian kürsüsüne getirildi ve burada verdiği optik dersleri 1728 yılında basıldı.
Işığın prizmadan geçerken kırıldığını ve beyaz ışık tayfını incelemiş ve kırılma indisinin ışığın rengiyle değiştiğini belirtmiştir. Merceklerde, ışıkların renk farklılığı sebebiyle meydana gelen rahatsız edici kırılmalarını ortadan kaldırmak için, aynalı teleskopu buldu. Royal Society'ye üye seçildi. Gregory, aynalı teleskopu ve binom teoremini daha önce bulmuştu. Hooke ve Huygens ise raporlarında, Newton'un ışıklı tayfı üzerindeki görüşlerinin Huygens'in dalga teorisinin bir parçası olduğunu bildirdiler. Rekâbet sürüp gitti.Newton, aslında günümüzdeki teoriye çok benzer bir teori kurmuştu. Işıkta, dalga ve maddesel parça harekeni berâber kabul ediyordu.
Newton 1679-1680 kışında kuvvetin mesâfenin karesiyle ters orantılı olduğu kabulüyle bir gezegenin yörüngesinin güneş bir odağında bulunmak üzere bir elips olduğunu matematik yoldan isbat etti. Bu sırada durumu öğrenen Edmund Halley, Newton'un bu buluşunu yayınlamaya iknâ etti. Böylece Philosophiae Naturalis Principia Matematica isimli en büyük eseri ortaya çıktı. Bu eseri üç hareket kânunu üzerinde kuruludur. Kânunları:
1. Her cisim, üzerine bir kuvvet etki etmedikçe sükunette kalır (durur) veya düzgün doğrusal hareketine devam eder.
2. Hareketteki değişiklik, etkiyen kuvvetle orantılı, kuvvet doğrultusunda ve kuvvetle aynı yöndedir.
3. Her etkiye karşı ters yönde ve eşit bir tepki vardır.
Maddesel noktalar arasında kütleleriyle doğru ve aradaki uzaklığın karesiyle ters orantılı bir kuvvet etkidiği esasına dayanan çekim kânunu ise, gök mekaniğinin temelini meydana getirmektedir. Edmund Halley, Newton'un bu konudaki bütün eserlerinin basılmasını parası ile de desteklemiş ve Principia adlı eser ortaya çıkmıştır. Getirdiği yeniliklere Fransız bilim adamları 15 yıl süre ile karşı çıkmışlardır. Bir süre Üniversitenin idârî işleriyle de uğraşmış, parlamento temsilciliğine, 1703'te Royal Society'nin başkanlığına getirilmiş ve kendisine Queen (kraliçe) Anne tarafından 1705'te Sir ünvânı verilmiştir.
Eserleri:
Matematik konusunda; Enumeratio Linearum Tertü Ondinis ve Methodus Differentialis (1711) teoloji (din) konusunda; Chronology of Ancient Kingdoms Amended (1728), Observations Upon the Prophecies of Danniel and the Apocalypse of St. John (1733).
Matematik, fizik, kimyâ ve teoloji konularında birçok basılmamış eseri de vardır.
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.