Rehber | Kategoriler | Konular
NEW YORK
ABD'nin kuzeydoğusunda yer alan, bu kıtanın en büyük nüfuslu şehri. New York eyâletinin güneydoğu kesiminde, Hudson Irmağının ağzında yer alır. Şehrin alanı 787 km2, nüfûsu ise yaklaşık 10 milyon civârındadır.
New York şehri, herbiri kendine has bir hayat tarzı ve biçimiyle ayrılan bir dizi semtin toplamı gibidir. Âdetâ New York'la özdeşleştirilen Manhattan, New York'un ekonomik ve kültürel merkezidir. Manhattan'ın en çarpıcı özellikleri gökdelenleri, göz kamaştırıcı ışıklar ve hareketliliğidir. Hayat tarzının Manhattan'daki kadar çeşitli olduğu Brooklyn alışveriş merkezleri, sanâyi bölgeleri ve zengin Brooklyn Heights'ın yanısıra fakirliğin kol gezdiği Bedford-Stuyvesant bölgesi gibi alanları kaplar. Orta sınıfın oturduğu Queens daha ziyâde, eski ve oturmuş mahallelerin meydana getirdiği bir bölgedir. Bronx, kasvetli mahalleleriyle kirli işlerin döndüğü bir mekândır. Staten Island'ın kırsal görünümü son zamanlardaki şehirleşmeyle değişim göstermeye başlamıştır.
Dünyânın finans merkezi durumunda olan New York'ta çok sayıda büyük şirket vardır. Bunun yanında ekonomiye katkısı olan pekçok küçük işletme ve îmâlâthâne bulunur. Manhattan'daki giyim eşyâsı sanâyileri çağımızda bile îmâlât sektörünün en önemli dalını meydana getirir. New York ayrıca ülkenin kitle iletişim araçları ağının can damarı sayılır. Millî televizyon ve radyo istasyonlarının merkezleriyle büyük reklâm şirketlerinin ana büroları da New York'tadır.
Son yıllarda teknolojinin yükselmesi ve şirket birleşmelerinin sonucu işten atılmalar artmıştır. Şirketlerin meselelerinin artması ve yüksek seviyedeki suç işleme oranı birçok şirketi, çalışmalarını başka şehirlere kaydırmaya yöneltmiştir.
New York, ABD'nin geniş kapsamlı kamu üniversitelerinin bulunduğu tek şehridir. 1970'te bütün lise mezunlarına diploma derecelerine göre üniversiteye girme imkânı tanınmıştır. Seçkin özel üniversite ve yüksekokullar arasında Columbia, New York, Rockefeller ve Fordham üniversiteleriyle Juilliard Okulu ve çoğu hastânelerle bağlantılı tıp okulları sayılabilir.
Şehrin metro sistemi metropoliten alan içinde kitle ulaşım araçlarından faydalanan yolcuların yaklaşık % 40'ını taşır. Yoğun trafik saatlerinde ise istasyonlardan dakikada bir tren geçer.
New York ülkenin sanat, eğlence ve moda şehri olarak da ünlüdür. Çok sayıda kurumla desteklenen ve âdetâ sanâyi hâline gelen bu etkinlikler, bütün dünyâdan meşhur isimleri çektiği gibi yeni şöhretlerin ortaya çıkmasına da katkıda bulunur. Son yıllardaki şiddet olayları bu canlılığa darbe vurmuştur. New York Kütüphânesi dünyânın sayılı araştırma kütüphânelerinden biridir. Şehrin dünyâ çapındaki müzeleri arasında, Metropolitan Sanat Müzesi, Modern Sanat Müzesi, Guggenheim Müzesi, Whitney Müzesi ve Amerika Tabiat Târihi Müzesi sayılabilir.
New York'un bulunduğu yöreyi ilk defâ İngiliz denizci Henry Hudson'ın, Hollanda Batı Hindistan kumpanyası adına düzenlediği seferde 1609'da keşfettiği kabul edilir. 1626'da Manhattan yerlilerden satın alındı. Bölgede kurulan ve Nreuw Amsterdam adı verilen şehrin çevresinde başka yerleşmeler de ortaya çıktı. Hollandalılar şehri dış ticârete açarak bir dizi yol yaptılar. 1664'te Hollanda egemenliğine son veren İngilizler şehrin adını New York olarak değiştirdiler.
Amerikan Bağımsızlık Savaşı sırasında işgal ve yıkıma uğrayan New York, ABD'nin ilk başşehri oldu (1790). Amerikan iç savaşı sırasında özellikle İrlandalı göçmenlerin 1863'te yaptığı ayaklanmada 2000'den fazla kişi öldü. Savaş sonrasında Manhattan çevresindeki, ayrı tüzel kişiliği olan şehirlerle gelişen bağlar birleşmeyi gündeme getirdi. Sonunda 1 Ocak 1898'de bu dört şehir New York'a bağlandı. Böylece New York bir metropole dönüşürken dünyâ çapında önem kazanmaya başladı.
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.