Rehber | Kategoriler | Konular
MENDiL
Alm. Taschentuch (n.), Fr. Mouchoir (m.), İng. Handkerchief. El, yüz kurulamak, burun ve ter silmek veya ufak tefek parçaları içine koymak için, kenarları çekili veya işlemeli bezlerden meydana gelen dokumalar, yağlık, çevre.
Dört köşe şeklinde, ceplerde devamlı taşınan bez parçaları ile süs için erkeklerin yan göğüs ceplerine konulan bez parçalarına da mendil ismi verilmektedir.
Mendil, süs ve temizlik eşyâsı olarak kullanıldığı gibi, yurdumuzun çeşitli yörelerindeki mahallî oyunlarda, oyuncu başlarının elinde oyun idâre etmek için de sallanılır. Temizlik için kullanılan mendiller genelde sâdedir. Süs mendillerinin kenarları işlemeli, oyalı, dantelli olduğu gibi altın simli cinsleri de vardır.
Mendiller kullanıldığı yerlere göre üç kısımda sınıflandırılır: Boyları ve enleri küçük olanlar, süs; orta boyluları ağız ve burun silmede, el-yüz kurulamada (bunlara havlu da denir); büyük boyda ve ende olanları da, çıkın yapmak, öteberi vs. gibi şeyleri koymakta kullanılır.
Mendillerin süsleri, oyaları, işlemeleri çevrenin âdet, örf, gelenek ve göreneklerine göre değişmektedir. Anadolu'da mendillere işlenen oyaların iplik renkleri, çeşitli motifler ve süsler, karşılıklı düşünceler, istekleri dile getirmede kullanılır. Bâzı yörelerde ise mendil, iki kişi arasında bağlantı kurarak anlaşma aracı olduğu için alâkayı, konuşmayı kesmek için de kullanıldığı vâkidir. Karadeniz ve Orta Anadolu çevresinde oğlan, kız tarafına dünürlük (istek) vasıtası olarak mendil gönderir. Eğer gönderilen mendil geri çevrilmezse ?evet?, çevrilirse ?hayır? anlamı taşımaktadır. Bâzı sebeplerden dolayı aynı mendil taraflar arasında karşılıklı olarak iâde edilirse iki sözlünün birbirini istemediği ortaya çıkar.
Bâzı yörelerde mendil, düğünlerde ve bayramlarda gençler arasında bir eğlence aracı olarak kullanılır. Bu eğlenceye ?mendil kapmaca oyunu? ismi verilir.
Nişan ve nikâhlarda da taraflar arasında mendil alıp verme geleneği bâzı yörelerde hâlâ vardır.
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.