Rehber | Kategoriler | Konular
MaLi TEKELLER
Alm. Finanzmonopol (n), Fr. Monopole (m) Fiscal, İng. Fiscal monopoly. Devletin, gelir sağlamak maksadıyla, bir mal veya hizmetin üretiminden nihâî (en son) tüketiciye devrine kadar geçirdiği muhtelif safhaların birini, birkaçını veya hepsini, kendi tekeline alması. Mâlî maksatlarla konulan tekellerin içinde, genellikle bir istihlâk vergisi yer almaktadır. Bu bakımdan tekel, esas îtibâriyle bir vergileme tekniği olarak görülür.
Mâlî tekellerle devlet iki türlü gelir sağlamaktadır. Bunlardan birincisi, tekele tâbi maddeye konan istihlak vergisidir; ikincisi bu maddenin satışından elde edilen kârdır.
Mâlî tekeller çağımızda hayli azalmış, sayıları ve uygulama alanları gittikçe sınırlandırılmıştır. Bunun sebebi, tekel vasıtasıyla gerçekleştirilmeye çalışılan amaçların başka araçlar kullanmak sûretiyle de gerçekleştirilebilir olmasıdır.
Türkiye'de mâlî tekellere misal olarak tütün, sigara, tuz ve alkollü içkiler tekelleri gösterilebilir. Daha sonra kibrit ve çakmaktaşı tekelden çıkarılmış, alkollü içkiler tekeli yalnız yüksek alkol dereceli içkilerde bırakılmıştır.
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.