Rehber | Kategoriler | Konular
MALEZYA
DEVLETİN ADI
Malezya Sultanlığı
BAŞŞEHRİKuala Lumpur
NÜFÛSU18.630.000
YÜZÖLÇÜMÜ330.434 Km2
RESMÎ DİLİMalayca (Bahasa) ve İngilizce
DÎNİİslâm
PARA BİRİMİMalezya doları (Ringgiti)
Güneydoğu Asya'da bir ülke. Hint Okyanusu ile Büyük Okyanus arasında, Malay (Kra) Yarımadasının güney ucu ve büyük Borneo Adasının kuzey bölgesinde 13 eyâletten meydana gelmiştir.
Târihi
Malezya'nın ilk insanları olan Malayalılar, târihin ilk çağlarından îtibâren yüzyıllarca Çin, Hindistan, Tayland ve Sumatra Adası topraklarında dağınık bir şekilde yaşamışlardır. Sekizinci yüzyıldan on üçüncü yüzyıla kadar Endonezya Sultanlığına tâbi olmuşlar, daha sonra bir müddet Hintlilerin işgâlinde kalmışlardır. Bir devlet olarak târih sahnesine 1400 yılında Malay Sultanlığını kurarak çıktılar. Dünyâ siyâsî olaylarından bir müddet uzak yaşayan Malayalılar, çok geçmeden Avrupa devletlerinin saldırılarına uğrayarak yıkıldı. On ikinci yüzyılın başlarından îtibâren İslâmiyet ile şereflenmiş bu millet, birçok emperyalist memleketin işgâli altında istiklâl mücâdelesine başladı. İstilâcı güçler, İslâma olan düşmanlıklarını, bu güzel memleketi baskı altında tutmak ve birçok İslâmî eseri tahrip etmek sûretiyle göstermişlerdir. Buna karşılık birlik ve berâberliğini devamlı zinde tutan Malayalılar, istiklâllerini kazandıkları 1957 yılına kadar Portekiz, Hollanda, İngiltere ve Japonya'ya karşı mücâdelelerini sürdürdüler. Malaya Federasyonunun istiklâlini kazanmasından sonra, Saravak, Sabah ve Singapur'un da birliğe katılmasıyla 16 Eylül 1963 yılında Malezya Devleti kurulmuş oldu. Fakat iki yıl sonra Singapur'un federasyondan ayrılmasıyla, eyâlet sayısı 13'e düştü. Malezya'nın ilk sultanı (Tunku) Abdul Rahman 1970 yılında emekli olunca, yerine (Tun) Abdul Razak, sonra (Datuk) Hüseyin bin Onn, daha sonra da Hacı Ahmed Şah sultan oldu. Günümüzde Sultan Muhübuddin Şah ibni Yusuf Gaferallah Şahtır (1993).
Fizikî Yapı
Malezya Güneydoğu Asya'da ekvatorun yakınında 1° ve 7° kuzey enlemleri ve 100° ve 119° doğu boylamları arasında yer almaktadır. Kuzeyinde Tayland, güneyinde Singapur ve Endonezya, doğuda Filipinler ile komşudur. Hint Okyanusu ile Büyük Okyanusun birbirine kavuştuğu bölgede, Asya kıtasından Avustralya'ya doğru uzanan ve kısmen okyanusa batmış durumda olan Sunda platformu bulunur. Malezya toprakları, bu platformun yükseltileri olan iki ayrı bölgede kurulmuştur. Malezya, Malakka yarımadasında yeralan Malay bölgesi ve Büyük Borneo Adasında bulunan Saravak ve Sabah bölgelerinden ibâret olmak üzere üç ana bölgeye ayrılmaktadır. Malay bölgesi ile Borneo Adasındaki topraklar arası Güney Çin Deniziyle ayrılmış olup, 750 km uzunluğundadır. Yaklaşık 330.434 km2 olan Malezya topraklarının 131.587 km2si yarımada topraklarında 198.846 km2si de Saravak ve Sabah bölgelerine âittir. Malaya bölgesi, kuzeyden güneye yaklaşık 720 km uzunluğa, ortalama olarak 400 km genişliğe sâhiptir. Yarımada kıyıları yaklaşık 4830 km, Sabah ve Saravak eyâletlerine âit kıyı şeridi uzunluğu da 2100 km civârındadır.
Malay Yarımadasını, ortada yer alan dağ dizileri ile bu dağların çevresinden îtibâren güneye doğru gidildikçe genişleyen kıyı ovaları meydana getirir. Merkezdeki bu dağlar, umûmiyetle 1200 ile 2000 m arasında yüksekliğe sâhiptir. En yüksek nokta Günong Tahan Tepesi (2189 m)dir. Doğu ve batı kıyılarındaki ovalar arasında Pahang, Perak ve Kelantan nehirleri yer almaktadır.
Sabah ve Saravak bölgelerinin % 85'i dağlık olup, yüksekliği 500 m'yi aşkın arâzileri ihtivâ eder. İç bölgeler ise, Güneydoğu Asya'nın en yüksek tepesine sâhiptir. Bu tepelerin en yükseği olan Kinabolu Tepesi (4100 m)dir. Bölgenin en önemli nehirleri Rajang, Baram ve Kinabatangan'dır.
İklim
Malezya'da tropikal iklim mevcut olup, her mevsim bol yağmur yağmaktadır. Muson rüzgârlarının tesiriyle de özellikle ocak ve mayıs ayları arasındaki sürekli yağışlar, memleketin nisbî nem miktarının % 80 civarına kadar yükselmesine sebebiyet verir. Yıllık yağış ortalaması bölgelere göre büyük farklılık gösterir. Genelde 2000 ilâ 2540 mm olan bu oran, Sabah'da 1500-4500 mm, Saravak'da ise 300-400 mm arasında değişir. Günlük sıcaklık, alçak yerlerde 21°C ila 32°C arasında iken, yüksek bölgelerde daha düşük olur. Başlıca özellikleri sıcaklık, rutûbet ve nem olan iklimi sebebiyle, oldukça gür ve ülkenin % 70'ini kaplayan tropikal ormanlara sâhiptir. Ormanlardaki mevcut 15.000 tür bitkinin 6000 türünü çeşitli ağaç cinsleri meydana getirir. Bu ağaçlardan bâzıları 45 m yüksekliğe kadar büyüyebilir. Bambu gibi kerestesi makbul ağaçlar ve kauçuk ağaçlarından başka 800'ü aşkın tür orkide ve oldukça fazla miktarda amber bitkisi yetişir.
Tabiî Kaynaklar
Bol yağışlı ikliminden dolayı Malezya, ormanı bol bir memlekettir. Yaklaşık olarak topraklarının % 70'i ormanlarla kaplıdır. Bu ormanlar çoğunluğu sık ormanlık olmak üzere, 6000 farklı türde ağaçlardan teşekkül etmiştir. Bâzı ağaçlar çok uzun olup, 35 ilâ 45 m yüksekliğindedir. Bunga Raya olarak bilinen ağaç türü, kerestesinin kalitesi bakımından çok kıymetlidir. Bu sık ormanlıklar arasında, oldukça çeşitli ve fazla sayıda vahşî hayvan yaşamaktadır. Kaplan, yabânî sığır, gergedan, tapir, orangutan ve çeşitli maymun türleri, fil, leopar, birkaç geyik cinsi ve timsahlar, mevcut vahşî hayvanların başlıcalarıdır. Ayrıca 500 cins kuş yaşar. Bunların bir kısmı göçmen kuşlardır. Serçe, guguk kuşu, çoban aldatan, saksağan, ardıç kuşu, Mynah ve Merbok türü ve rengârenk tüyleriyle tavus, trogon, broadbills, pittas, sülün, altın aurioles balıkçıllar, tukan ve güneş kuşları bulunmaktadır.
Malezya mâden bakımından da çok zengindir. Kalay üretiminde dünyâ birincisidir. Dünyâ kalay üretiminin % 70'ini Malezya karşılar. Kalay daha çok yarımada bölgesinden çıkarılır. Demir, boksit, petrol, manganez, altın, tungsten ve titan diğer önemli mâdenleridir.
Nüfus ve Sosyal Hayat
Malezya nüfûsu, birçok ırkın insanlarının biraraya gelmesiyle meydana gelmiş olup, yaklaşık olarak 17.421.000 kişiye ulaşır. Bunun büyük kısmı yarımada topraklarında, yaklaşık 3,5 milyonu ise Borneo Adasında, Sabah ve Saravak bölgelerinde yaşamaktadır. Malezya nüfûsunun % 55'ini Malaylar, % 34'ünü Çinliler, % 10'unu Hintliler ve % 1'ini de Pakistanlılar ve diğer azınlıklar teşkil eder. Yıllık nüfus artış oranı yaklaşık % 3 olup, nüfûsun % 60'a yakın bir bölümü köylerde yaşar. Nüfus yoğunluğu bölgelere göre değişmektedir. Meselâ Penang'da km2ye 750 kişi iken bu rakam Pahang dolaylarında 14 kişiye düşer. En kalabalık ve gelişmiş merkez, başşehir Kuala Lumpur'dur. Yüzölçümü 244 km2 olan bu şehrin nüfusu 1.000.000 civârındadır. Bundan başka başlıca büyük şehirleri George Town, İpoh, Kuehing, Kota Kinabalu ve Sibu'dur. Malezya köylerinin yarısına yakın bir kısmı, 10.000 kişilik merkezler hâline gelmiştir. Dolayısıyla, Güneydoğu Asya'nın en fazla iskân edilmiş memleketlerinden biridir.
Bu merkezlerdeki evler, umûmiyetle kazıklar üzerinde kurulmuş kulübeler şeklindedir. Böylece köylüler su baskını, yırtıcı hayvan tehlikesinden korunduğu gibi, evler alttan da havalandıkları için sıcak iklime karşı serin evlerde yaşamış olurlar. Şehir merkezleri oldukça modern olup, Malay, Arap kültürünün karışımı olan mîmârî yapılarla doludur. Her ne kadar târih boyunca birçok emperyalist memleketin istilâsına uğrayarak, sâhib olunan birçok ince zevklerle dolu ve baştanbaşa sanat olan nâdide İslâmî eserler tahrip edildiyse de, hâlâ varlıklarını korumayı başaran birçok câmi ve medrese, bugün şehirleri doldurmaktadır. Malezya'da, istilâcılar sürüldükten sonra, memleketin hemen her köşesine câmiler ve birer ilim yuvası olan medreseler inşâ edilmiştir. Bunlardan Kuala Sangar'daki Ubadiah ve Panang'taki Keling câmileri, herkesin hayran olduğu eserlerdir.
Halkın % 85'i okur yazardır. Halkın % 90'ının konuştuğu Bahasa, Malezya resmî dilidir ve Arapça ile eski Malaya dilinin karışımından ortaya çıkmıştır. Bundan başka hemen herkes İngilizce bilmektedir. Tamil dili ve Çince de yaygın olan diğer dillerdir. Halkın büyük çoğunluğu Müslümandır. Ayrıca azınlıkta olmakla beraber Hindu ve Budistler de mevcuttur.
Siyâsî Hayat
Malezya Sultanlıkla idâre edilmektedir. Sultan, eyâlet vâlileri tarafından beş yıllığına seçilir. Sultan, oldukça geniş hak ve selâhiyete sâhip olup, hükûmeti kurması için başbakanı tâyin eder. Malezya meşrûtî sultanlığı parlementosu, iki ayrı meclisten ibârettir. Bunlardan birincisi millet meclisi (Dewan Raayat) 154 üyeli olup, tamâmı halk tarfından seçilir. İkincisi senato (Dewan Negora) ise 68 üyelidir. Bunun 32 üyesini sultan, geri kalanını ise eyâlet meclisleri seçer. Malzeya, Johore, Kedah, Kelantan, Malacca, Negri Sembilan, Pahang, Penang, Perak, Perlis, Sabah, Saravak, Selangor ve Trenggon olmak üzere 13 eyâlete ayrılır. Her eyâletin bir eyâlet vâlisi (Yang di-Pertua Negeri) ve bir de eyâlet meclisi vardır. Yargı gücü, Federal Mahkeme'ye bağlı Malaya Yüksek Mahkemesi, Borneo Yüksek Mahkemesi ve diğer bağımsız mahkemelere âittir.
Malezya dünyâ politikasına ?bağlantısız? bir ülke olarak katılır. Güneydoğu Asya Milletler Teşkilâtı üyesidir. Dış politikasında ?İslâm Birliği? için çalışmalar yapmaktadır.
Ekonomi
Güneydoğu Asya ülkeleri içerisinde yıllık kalkınma oranı en fazla olan ülkelerden biridir. Malezya, ekonomik açıdan kendi kendine yeterlidir. Enflasyonu düşük, güçlü bir sermâye yatırımına sâhip ekonomisi, sürekli gelişme içerisindedir. İşşizlik oranı % 7 civârındadır. Önceleri kauçuk ve kalaya bağlı kalan ekonomisi, 1980 yılından sonra daha başka alanlara da sarkmıştır. Serbest dış alım ve hür teşebbüsün tesirindeki ekonomi 1980 yılında % 8,5'luk artış hızı göstermiştir. Kişi başına düşen millî gelir 2000 dolardır. Yıllık millî hâsılanın % 18'ini îmâlâtçılık, % 23'ünü tarım, % 4'ünü de mâdencilik teşkil eder.
En önemli ürünleri kauçuk, hindistancevizi, pirinç, muz, patates, ananas, hurma, kopra, manyok, mısır, çay, baharat, tütün ve yerfıstığıdır. Orman ürünleri bakımından oldukça zengin olup, özellikle kerestesi çok makbuldür.
Mâden bakımından da zengin bir ülke olan Malezya, kalay üretiminde dünyâ birincisi olup, dünyâ kalay üretiminin % 70'ini karşılar. Diğer önemli mâdenleri demir, boksit, petrol, manganez, altın, tungsten ve titandır. Sanâyide Güneydoğu Asya ülkeleri arasında ileri bir seviyededir. Başlıca ihrâcatı kalay, kauçuk, demir filizi, boksit, kereste, teneke kutu ve palmiye yağıdır. Ayrıca az miktarda petrol de ihraç edilir. Buna karşılık dışardan makina, kimyevî maddeler, teknik araç ve gereçler almaktadır. Balıkçılık ve turizm diğer önemli gelir kaynaklarıdır.
Ulaşım: Güney istikâmetindeki kara ve demiryolu fazla modern olmayıp Johore Boğazına doğru uzanır. Çoğu şose şeklindedir. Johore Boğazı, Singapur'a geçişi temin eder.
Malezya'nın hayatında su yolları önemli bir yer alır. Halkın çoğu, su yollarına veya deniz kıyısına yakın yerlerde oturur. Bâzı yerler sık ormanlarla kaplıdır. Bu bölgelerde ilerlemek çok zordur. Bu sebeple su yolları, en kullanışlı ve en pratik ulaşım şeklidir.
Nehirlerin boyları uzun değildir. Ekserisi kuzey-güney istikâmetinde akarlar. Saravak ve Sabah'daki nehirler, Güney Çin Denizi ve Sulu Denizine dökülür. Saravak'taki 565 km'lik Rejang Nehrinin üçte biri ulaşıma elverişlidir. Sabah'ın en mühim ulaşım vâsıtası, Kinabatangan Nehridir.
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.