Rehber | Kategoriler | Konular
iZOBAR
Alm. Isobare (f), Fr. Isobare (f), İng. Isobar. Bir harita veya grafik üzerinde işâretlenmiş, üzerlerindeki atmosfer basıncı eşdeğer noktaları birleştiren çizgi. Genellikle meteorolojide kullanılır. İzobar çizgilerini meydana getirmek için ilk olarak yeryüzünde çeşitli gözlem istasyonlarındaki atmosfer basınçları ölçülür. Bunlar gerçek basınç değerleridir. Gerçek basınçlar da formül kullanılarak deniz seviyesine indirgenirler. Deniz seviyesine indirgemek o yerin deniz seviyesinde bulunması durumunda üzerinde olacak atmosfer basıncını hesaplamak demektir. Bâzı devletler, meselâ Güney Afrika Cumhûriyetinin güney kısmı deniz seviyesine çok yakın bir irtifâda olduğu için buralarda ölçülen değerler direk olarak kullanılabilir. Gözlem istasyonlarının işâretlenmiş bulunduğu harita da basınçları eşit olan noktalar birleştirilerek izobar çizgisi veya eşdeğer basınç çizgisi meydana getirilmiş olur.
İzobar çizgilerinin harita üzerinde meydana getirdikleri alanlara izobar alanı veya topografik alan adı verilir. Dünyâda genel olarak dört izobar alanı vardır. Bunlar, kutuplardaki kutupsal yüksek basınç (antisiklon) 60° paralellerindeki subpolar (kutupaltı) alçak basınç (siklon), 30° paralellerindeki subtropikal yüksek basınç ve ekvatordaki ekvatoral alçak basınç bölgeleridir. Bunlar geneldir. Asya'da olduğu gibi, yazın alçak basınç merkezi olan bir yer kışın yüksek basınç alanı olabilir. Bunların dışında siklon, antisiklon alanları, izobar vâdileri, talveg, boğaz ve diğerleri de vardır.
İzobarlardan elde edilecek bilgiler çok önemli olabilir. Bunlardan basınç merkezlerinden, basınç merkezleri arasında veya basınç merkezine doğru olabilecek hava hareketleri, bu hareketin şiddeti ve yönü de tahmin edilir. Böylece zararlı olabilecek durumlara karşı önceden tedbir alabilme imkânı ortaya çıkar.
İzobar terimi meteorolojinin dışında bâzı alanlarda da kullanılır. Fizikte sâbit basınç altında meydana gelen gaz genleşmesine izobar genleşme denir. Tıp ve biyolojide de molekül yoğunlukları, dolayısıyla ozmoz basınçları eşit olan iki sıvı için kullanılır.
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.