Rehber | Kategoriler | Konular
KaHYA
Alm. Haushofmeister, Houshofmeister, Verwalter, Aufseher (m), Fr. Intendent; directeur, gardien (m), İng. Steward; majordomo, warden, caretaker. Büyük konaklarda ev işlerini idâre edenler. Sanat ve ticâret sâhiplerinin işlerine bakmak üzere hükümet tarafından seçilenler.
Çiftlik kâhyası çiftlik sâhibi adına, çiftliğin işlerini çekip çeviren; dolmuş kâhyası ise dolmuş yapan otomobilleri sıraya koyan, dolmuş müşterisini toplayan kişidir.
Osmanlılarda kâhya ile kethüda her ne kadar eş anlamda ise de, zamanla bu iki kelime arasında kavram bakımından farklılıklar meydana geldi. Kethüdalık resmî bir devlet memûriyeti hâline gelirken; kâhyalık daha çok esnaf kuruluşlarında, esnaf ve zanaatkârlarla hükümet arasındaki münâsebetleri yöneten yarı resmî bir memuriyet oldu.
Kâhyalar önceleri esnaf şeyhlerinin, nakîp veya yiğitbaşlarının yardımcılarıydı. Daha sonraları vazîfeleri icabı hükümete muhatap olduklarından, nüfuzları artarak temsil ettikleri esnaf kuruluşunun tek şahsı durumuna geldi.
Seçilmiş oldukları esnaf kuruluşuna hükümetin emirlerini tebliğ ederler; narh, imâlât, satışlar husûsunda hükûmet nezdinde tek sorumlu olarak görülürlerdi. Kâhyalar, esnafla hükûmet arasında tek aracı olduğundan, tâyin ve terfilerine çok dikkat edilirdi.
Kâhyalık 1908'de geçici olarak, 1912'de de tamamen kaldırıldı. Bu durum 1915 yılına kadar sürdü. Bu târihten îtibâren kâtib-i mesûl adıyla kâhyalık yeniden kuruldu.
Kâhya kadın: Osmanlı devletinde sarayların harem bölümündeki hizmetlilerin en yüksek rütbelisidir. Acemi olarak saraya alınan câriyelerden küçük kalfalık ve oda kalfalığı yapanlar arasından seçilirdi. Âmirlik belirtisi olarak eline gümüş kaplı bir değnek verilir ve padişah dâiresindeki eşyâları mühürlemek için bir mühr-i hümâyûn taşırdı.
Sadrâzamlarla, vezirlerin, diğer yüksek rütbeli memurların konaklarında da kâhya kadınlar vardı. Bunlar da bulunduğu konağın harem bölümünün idârecileriydi.
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.