Rehber | Kategoriler | Konular

K

Türk alfabesinin on dördüncü harfi. Türkçede bu harfin işâret ettiği ses ?ka? veya ?ke? denilerek isimlendirilir. Bu durumda sesin ince ve kalın şekilleri vardır. Fonetik bakımdan kalın seslilerle birlikte art damak, ince seslilerle birlikte ön damaktan çıkarılan süreksiz ve sert bir sessiz harf olduğundan sesli-sessiz uyumunu gerektirir. Arap alfabesine dayalıGöktürk, Uygur ve Osmanlı alfabelerinde iki ayrı harf ve ses olarak ?kaf? ve ?kef?yerine bugünkü Türkçe'de ?k? kullanılmakta olup, bu durum alfabemiz için bir eksikliktir.

?k? ince ve kalın şekliyle sekizinci yüzyıldan bu yana, Eski Türkçeden beri bütün Türk lehçelerinde kullanılmış bir sestir. Türkçe kelimelerin başında, ortasında ve sonunda bulunur. Birçok kelimede yüzyıllar boyunca hiç değişmeden gelmiştir. Ancak Anadolu ve Azerî lehçelerinde bâzı kelimelerde yumuşayarak ?g?ye dönüşmüştür. Kök-gök, köl-göl, köz-göz, kemi-gemi, küve-güve gibi. Aynı ağızda Bu sesin ?h? ya dönüştüğü de görülür. Kanı-hani, uyku-uyhu, yuku-yuhu, ayak-ayah, keklik-kehlih gibi. Gerçekte Eski Türkçe diye adlandırılan 8-11. yüzyıl Türkçesinde, kelimelerin başında ?ga? ve ?ge? sesleri yoktur. Bunlar daha sonra ?ka? ve ?ke? seslerinin ?ga? ve ?ge?ye dönüşmesi sebebi ile ortaya çıkmıştır.

Târih boyunca Fenike, Etrüks, Yunan ve Lâtin dillerinde de bulunan ?k? sesi, bugün Avrupa dillerinde bâzı kelimelerde yer alırken bâzı kelimelerde de ?c? ile temsil edilmeketidr.

Türkçe'de 1928'de yapılan harf inkılâbı ile Osmanlı alfabesi kaldırılıp Lâtin alfabesi getirilince, yeni alfabe düzenlenirken k harfi kabul edilmiştir.

Ayrıca k, matematikte sayı harfi olarak, 150 veya 250'yi temsil eder. Üzerine bir çizgi konulup (-k) şeklinde kullanılırsa 150 binin karşılığı olur. Mutlak ısı derecelerinden Kelvin, bu harf (°K) şeklinde kullanılarak ifâde edilir.

Küçük ?k? aynı zamanda ?kilo?nun sembolü olarak da kullanılır. Kimyâda ise (K), potasyumun sembolüdür.


Konular