Rehber | Kategoriler | Konular
HALTER
Alm. Stammgewicht (n), Kugelhantel, Scheibenhantel (f). Fr. Haltére (m). İng. Dumbbell. Barbell. Ağırlık kaldırma esâsına dayanan bir spor dalı. Demir veya tahta bir sapla birleştirilen yuvarlak veya yassı iki kütlenin meydana getirdiği âlet. Eski devirde atlayıcılara çeviklik kazandırmaya yarayan taştan veya kurşundan yapılma uzun kütle.
Birçok milletin bağlı olduğu Milletlerarası Haltercilik ve Beden Eğitimi Federasyonu (F.İ.H.C.) tarafından yarışmalar hakkında karar alınır. Halterde yalnız amatör lisans tanınmıştır. Atlet sâdece Halter Federasyonunun yönetmeliği altında düzenlenmiş bir yarışmaya katılabilir.
Halter müsâbakaları, eni ve boyu 4 m, yüksekliği 10 cm olan tahtadan bir ring üzerinde yapılır.
Halter yarışmalarında gâye, sporcunun yerde bulunan ağırlığı tek veya iki kolla baştan yukarı kaldırmasıdır. Hareketleri; baskılama (yerden kesme), koparma, omuzlama ve silkme (atma)dir. Sporcunun her harekete göre seçtiği ağırlık için üç deneme hakkı vardır.
Müsâbakaları, biri ring âmiri olan üç hakem ile, beş kişiden müteşekkil bir jüri ve bir spiker ile, sekreter idâre eder. Haltere takılan ağırlıklar demir levha şeklindedir ve bu ağırlıklar 2,5 kg ve katlarıdır. Yarışmalara katılacak ekiplerin her ağırlık sınıfından birer halterciden meydana gelmesi ve ekibin âzamî ağırlığının (7 halterci için) 550 kilogramı geçmemesi lâzımdır.
Halterciler kısa kollu bir fanila, şort, atlet suspansuarı veya tek parçalı bir mayo giyerler. Ayakkabılarının ökceleri ise 4 santimetreden yüksek olamaz. Eğer halterci kemer takarsa kemerin kalınlığı 10 santimetreyi geçemez. Halterciler müsâbakalardan 1 saat 15 dakika önce tartılırlar. Tartı esnâsında o katagori için tâyin edilmiş bütün hakemlerin orada bulunması lâzımdır.
Halter için vücut yapısı husûsiyeti mühimdir. Bu sebeple diğer spor branşlarıyla meşgul olan sporcular muayyen dozlarda halter yapmak sûretiyle fizikî yapı ve kuvvetlerini artırarak daha ileri rekorlara erişebilirler. Yarışmacıların kilolarına göre kategorileri şöyledir:
OLİMPİYAT ŞAMPİYONLARI
52 kg
1972SmalcerzPolonya337,5 kilo
1976WoroninS S C B243,5 kilo
1980AliewS S C B243,0 kilo
1984ZengÇin Halk Cum.235,0 kilo
1988Sevdalin MarinoBulgaristan270,0 kilo
1992İvan İvanovBulgaristan265,0 kilo
56 kg
1972FöldiMacaristan377,5 kilo
1976NourikianBulgaristan262,5 kilo
1980Daniel NunenKüba275,0 kilo
1984WuÇin Halk Cum.267,5 kilo
1988Oxen MirzoianSSCB292,5 kilo
1992Chun Byung KwapGüney Kore287,5 kilo
60 kg
1972NourikianBulgaristan402.5 kilo
1976KolesnikovS S C B285,5 kilo
1980MezinS S C B282,5 kilo
1984ChenÇin Halk Cum.282,5 kilo
1988Naim SüleymanoğluTürkiye342,5 kilo
1992Naim SüleymanoğluTürkiye320,0 kilo
67,5 kg
1972KırshinowS S C B460,0 kilo
1976KorolS S C B305,0 kilo
1980RoussevBulgaristan342,5 kilo
1984YaoÇin Halk Cum.320,0 kilo
1988Joachim KunzDoğu Almanya340,0 kilo
1992İsrael MlitosionBDT337,5 kilo
75 kg
1972BikowBulgaristan485,0 kilo
1976MitkoffBulgaristan335,0 kilo
1980ZaafetBulgaristan360,0 kilo
1984RadschnskyFederal Almanya340,0 kilo
1988Borislav GudikovBulgaristan375,0 kilo
1992Fedor KassapuBDT357,5 kilo
82,5 kg
1972JennessenNorveç507,5 kilo
1976SchariSSCB365.0 kilo
1980VardanyanSSCB400,0 kilo
1984BecheruRomanya355,0 kilo
1988İsrail ArsamakowSSCB377,5 kilo
1992Pirros DimasYunanistan370,0 kilo
90 kg
1988Anatoly KhrapatySSCB412,5 kilo
1992Kakhi KakhiBDT412,5 kilo
100 kg
1972KlikolovBulgaristan525,0 kilo
1976RigertSSCB382,5 kilo
1980ZarambeÇekoslovakya395,0 kilo
1984MilserFederal Almanya385,0 kilo
1988Pauel KuznetsovSSCB425,0 kilo
1992Viktor TregubayBDT400,0 kilo
110 kg
1972AlxejewSSCB640,0 kilo
1976AlexejewSSCB440,0 kilo
1980RahmanovSSCB440,0 kilo
1984Oberburgerİtalya390,0 kilo
1988Yuri ZakharevitchSSCB455,0 kilo
1992Ronny WellerBirleşik Almanya417,5 kilo
1972 Olimpiyatlarına kadar koparma, silkme ve pres adları altında üç dalda yapılan halter müsabakaları bu târihten sonra sâdece koparma ve silkme dallarında yapılmaya başlandı. Toplam kilolarda 1972'den sonra görülen düşüşler bu sebepledir.
Târihçesi: Mîlattan önceki olimpiyatların programında da halter vardı. Yalnız, bu halter yarışmaları belirli bir ağırlığı kaldırmak şeklinde değildi. Ağır bir taşı kaldırmak, bu taşı belirli bir yere kadar taşımaktı. Bu spor M.S. özellikle Orta Avrupa'da yapıldı. Oradan Mısır'a, Türkiye'ye, Japonya'ya kadar gitti, daha sonraları göçmenler halteri Amerika'ya da götürdüler.
Türkiye'de modern anlamıyla halter sporunun yapılması 1900 yılında başlamıştır. Fakat Türklerde daha önceleri ağırlık kaldırma idmanları yapıldığı bilinmektedir. Ağırlık kaldırma sporuna Osmanlılar zamânında pâdişâhlar özel ilgi göstermişlerdir. Sultan Dördüncü Murâd Han, mermerden yapılma 102,56 kg ağırlığında bir gülleyi, her sabah Haremden Hasbahçeye ve Bağdat Köşküne kadar taşıdığı ve akşam dönüşünde tekrar Hareme kadar götürdüğü bilinmektedir.
Türkiye'de modern halter sporuna Galatasaray Lisesi Beden Eğitimi Öğretmeni Faik Üstün'ün şahsî gayretiyle başlandı. Faik Beyi Hakkı Köprülü, Filozof Rızâ Tevfik, İhsaniyeli Rıfat gibi amatör sporcular tâkib etti. Daha sonraları Türk halterciliğini milletlerarası müsâbakalarda başarıyla temsil eden halterciler yetişti.
Türkiye'nin ilk milletlerarası halter müsâbakalarına katılması 1924 Olimpiyatlarında oldu. Müstakil olarak Türkiye Halter Federasyonu 1960 yılında kurulmuş, bu yıldan sonra halter sporu yurdumuzda yaygınlaşmıştır. 1988 Seul Olimpiyatlarında Naim Süleymanoğlu'nun Olimpiyat şampiyonu olması ilgiyi daha çok arttırmıştır.