Rehber | Kategoriler | Konular
HALTER
Alm. Stammgewicht (n), Kugelhantel, Scheibenhantel (f). Fr. Haltére (m). İng. Dumbbell. Barbell. Ağırlık kaldırma esâsına dayanan bir spor dalı. Demir veya tahta bir sapla birleştirilen yuvarlak veya yassı iki kütlenin meydana getirdiği âlet. Eski devirde atlayıcılara çeviklik kazandırmaya yarayan taştan veya kurşundan yapılma uzun kütle.
Birçok milletin bağlı olduğu Milletlerarası Haltercilik ve Beden Eğitimi Federasyonu (F.İ.H.C.) tarafından yarışmalar hakkında karar alınır. Halterde yalnız amatör lisans tanınmıştır. Atlet sâdece Halter Federasyonunun yönetmeliği altında düzenlenmiş bir yarışmaya katılabilir.
Halter müsâbakaları, eni ve boyu 4 m, yüksekliği 10 cm olan tahtadan bir ring üzerinde yapılır.
Halter yarışmalarında gâye, sporcunun yerde bulunan ağırlığı tek veya iki kolla baştan yukarı kaldırmasıdır. Hareketleri; baskılama (yerden kesme), koparma, omuzlama ve silkme (atma)dir. Sporcunun her harekete göre seçtiği ağırlık için üç deneme hakkı vardır.
Müsâbakaları, biri ring âmiri olan üç hakem ile, beş kişiden müteşekkil bir jüri ve bir spiker ile, sekreter idâre eder. Haltere takılan ağırlıklar demir levha şeklindedir ve bu ağırlıklar 2,5 kg ve katlarıdır. Yarışmalara katılacak ekiplerin her ağırlık sınıfından birer halterciden meydana gelmesi ve ekibin âzamî ağırlığının (7 halterci için) 550 kilogramı geçmemesi lâzımdır.
Halterciler kısa kollu bir fanila, şort, atlet suspansuarı veya tek parçalı bir mayo giyerler. Ayakkabılarının ökceleri ise 4 santimetreden yüksek olamaz. Eğer halterci kemer takarsa kemerin kalınlığı 10 santimetreyi geçemez. Halterciler müsâbakalardan 1 saat 15 dakika önce tartılırlar. Tartı esnâsında o katagori için tâyin edilmiş bütün hakemlerin orada bulunması lâzımdır.
Halter için vücut yapısı husûsiyeti mühimdir. Bu sebeple diğer spor branşlarıyla meşgul olan sporcular muayyen dozlarda halter yapmak sûretiyle fizikî yapı ve kuvvetlerini artırarak daha ileri rekorlara erişebilirler. Yarışmacıların kilolarına göre kategorileri şöyledir:
OLİMPİYAT ŞAMPİYONLARI
52 kg
1972Smalcerz
Polonya
337,5 kilo
1976Woronin
S S C B
243,5 kilo
1980Aliew
S S C B
243,0 kilo
1984Zeng
Çin Halk Cum.
235,0 kilo
1988Sevdalin Marino
Bulgaristan
270,0 kilo
1992İvan İvanov
Bulgaristan
265,0 kilo
56 kg
1972Földi
Macaristan
377,5 kilo
1976Nourikian
Bulgaristan
262,5 kilo
1980Daniel Nunen
Küba
275,0 kilo
1984Wu
Çin Halk Cum.
267,5 kilo
1988Oxen Mirzoian
SSCB
292,5 kilo
1992Chun Byung Kwap
Güney Kore
287,5 kilo
60 kg
1972Nourikian
Bulgaristan
402.5 kilo
1976Kolesnikov
S S C B
285,5 kilo
1980Mezin
S S C B
282,5 kilo
1984Chen
Çin Halk Cum.
282,5 kilo
1988Naim Süleymanoğlu
Türkiye
342,5 kilo
1992Naim Süleymanoğlu
Türkiye
320,0 kilo
67,5 kg
1972Kırshinow
S S C B
460,0 kilo
1976Korol
S S C B
305,0 kilo
1980Roussev
Bulgaristan
342,5 kilo
1984Yao
Çin Halk Cum.
320,0 kilo
1988Joachim Kunz
Doğu Almanya
340,0 kilo
1992İsrael Mlitosion
BDT
337,5 kilo
75 kg
1972Bikow
Bulgaristan
485,0 kilo
1976Mitkoff
Bulgaristan
335,0 kilo
1980Zaafet
Bulgaristan
360,0 kilo
1984Radschnsky
Federal Almanya
340,0 kilo
1988Borislav Gudikov
Bulgaristan
375,0 kilo
1992Fedor Kassapu
BDT
357,5 kilo
82,5 kg
1972Jennessen
Norveç
507,5 kilo
1976Schari
SSCB
365.0 kilo
1980Vardanyan
SSCB
400,0 kilo
1984Becheru
Romanya
355,0 kilo
1988İsrail Arsamakow
SSCB
377,5 kilo
1992Pirros Dimas
Yunanistan
370,0 kilo
90 kg
1988Anatoly Khrapaty
SSCB
412,5 kilo
1992Kakhi Kakhi
BDT
412,5 kilo
100 kg
1972Klikolov
Bulgaristan
525,0 kilo
1976Rigert
SSCB
382,5 kilo
1980Zarambe
Çekoslovakya
395,0 kilo
1984Milser
Federal Almanya
385,0 kilo
1988Pauel Kuznetsov
SSCB
425,0 kilo
1992Viktor Tregubay
BDT
400,0 kilo
110 kg
1972Alxejew
SSCB
640,0 kilo
1976Alexejew
SSCB
440,0 kilo
1980Rahmanov
SSCB
440,0 kilo
1984Oberburger
İtalya
390,0 kilo
1988Yuri Zakharevitch
SSCB
455,0 kilo
1992Ronny Weller
Birleşik Almanya
417,5 kilo
1972 Olimpiyatlarına kadar koparma, silkme ve pres adları altında üç dalda yapılan halter müsabakaları bu târihten sonra sâdece koparma ve silkme dallarında yapılmaya başlandı. Toplam kilolarda 1972'den sonra görülen düşüşler bu sebepledir.
Târihçesi: Mîlattan önceki olimpiyatların programında da halter vardı. Yalnız, bu halter yarışmaları belirli bir ağırlığı kaldırmak şeklinde değildi. Ağır bir taşı kaldırmak, bu taşı belirli bir yere kadar taşımaktı. Bu spor M.S. özellikle Orta Avrupa'da yapıldı. Oradan Mısır'a, Türkiye'ye, Japonya'ya kadar gitti, daha sonraları göçmenler halteri Amerika'ya da götürdüler.
Türkiye'de modern anlamıyla halter sporunun yapılması 1900 yılında başlamıştır. Fakat Türklerde daha önceleri ağırlık kaldırma idmanları yapıldığı bilinmektedir. Ağırlık kaldırma sporuna Osmanlılar zamânında pâdişâhlar özel ilgi göstermişlerdir. Sultan Dördüncü Murâd Han, mermerden yapılma 102,56 kg ağırlığında bir gülleyi, her sabah Haremden Hasbahçeye ve Bağdat Köşküne kadar taşıdığı ve akşam dönüşünde tekrar Hareme kadar götürdüğü bilinmektedir.
Türkiye'de modern halter sporuna Galatasaray Lisesi Beden Eğitimi Öğretmeni Faik Üstün'ün şahsî gayretiyle başlandı. Faik Beyi Hakkı Köprülü, Filozof Rızâ Tevfik, İhsaniyeli Rıfat gibi amatör sporcular tâkib etti. Daha sonraları Türk halterciliğini milletlerarası müsâbakalarda başarıyla temsil eden halterciler yetişti.
Türkiye'nin ilk milletlerarası halter müsâbakalarına katılması 1924 Olimpiyatlarında oldu. Müstakil olarak Türkiye Halter Federasyonu 1960 yılında kurulmuş, bu yıldan sonra halter sporu yurdumuzda yaygınlaşmıştır. 1988 Seul Olimpiyatlarında Naim Süleymanoğlu'nun Olimpiyat şampiyonu olması ilgiyi daha çok arttırmıştır.