Rehber | Kategoriler | Konular

çEKTiRi

Alm. Galeere, Galeasse, Fr. Galere, İng. Galley. Osmanlı deniz kuvvetlerinde kürekle hareket eden gemilere umûmî olarak verilen isim. Bu gemiler kürek sayısına göre özel isim alırlardı. Küçükten başlamak üzere şu isimler verilirdi: Karamürsel, üstüaçık, şayka, kırlangıç, firkate, kalite, pergende, mavna, kadırga, baştarde ve baştarde-i hümâyûn. Çektiriler ince donanma ve büyük donanma gemileri olarak iki kısımdı. Birinci çeşit küçük gemilerden müteşekkil iç deniz ve nehirlerde hizmet gören gemilere İnce Donanma denilirdi. Bunlar savaş teknesi olarak değil, araştırma, taşıma ve haberleşme işlerinde vazîfe görürlerdi.

İnce donanmanın dışında bulunan büyük boy gemiler de donanma-ı hümâyûnu meydana getirirdi. Bu çektirilerde, reis, vardiyan, kürekçi, cenkçi, topçu gibi muhârip sınıfın yanında, marangoz, kalafatçı, demirci, halatçı gibi ustalar vardı. Bunların en küçüğü olan Karamürsellerde 20, en büyüğü olan baştardelerde 800 savaşçı levend bulunurdu. Çektiriler aşı rengi boya ile, baştardeler ise husûsen yeşile boyanmaktaydılar. Baştardeler amiral gemisi olarak görev yapar, baştarde-i hümâyûn ise deniz seferine serdâr tâyin edilenin gemisi olurdu.

On yedinci asırda Osmanlı donanması 40 kadırga, 6 mavna, 20 bey gemisinden müteşekkildi ve bu gemilerde 10.500 kürekçi, 5300 cenkçi ve 600 yardımcı sınıfdan olmak üzere 16.400 asker vardı.


Konular