Rehber | Kategoriler | Konular
TAşNAK KOMiTESi
Ermeni tedhiş, terör örgütü. 1890 yılında Rus Ermenileri tarafından Tiflis'te kuruldu. Doğu Anadolu topraklarını da içine alan bir Ermeni devleti kurmak arzusunda olan Ermeniler, Osmanlı Devleti içinde rahat ve sâkin bir hayat yaşarlarken Avrupalı sömürgeci devletler tarafından kışkırtılarak isyana sevkedildiler. Rusya, İngiltere, Fransa, ABD ve Almanya gibi devletler, Hıristiyan olmaları sebebiyle Ermenileri kolayca kandırdılar. ?Size bağımsızlık sağlayacağız.? gibi tatlı vaatlerle Osmanlı Devletine karşı teşkilâtlandırdılar. Avrupalılarla irtibatlı olan Ermeni tüccarların yanında Avrupa'da tahsil gören Ermeni gençleri de, dindaşlarının oyununa geldiler. Müslüman Osmanlı halkıyla güzel güzel geçinen Osmanlı Ermenileri, üç-beş anarşist Ermeninin kışkırtmasıyla içiçe oturdukları Müslüman ahâliye ihânet ettiler. Hınçak ve Taşnak komitelerine mensup anarşistleri içlerinde barındırdılar.
İngilizlerin verdikleri silahlarla Müslüman ahâliye ummadıkları zamanda saldırdılar. Zor durumda kalan Müslümanlar, devletten yardım istediler. Bilhassa devletin otoritesini sarsmak isteyen İngilizler, zaman zaman sıkıştırılan Ermeni anarşistleri inzibat kuvvetlerinin elinden alarak muhâfazaları altına aldılar. Zamanla Ermeniler iyice azıtıp toplu isyanlara başladılar.
Avrupa şehirlerinde çıkardıkları gazetelerle; ?Türkler Hıristiyanları katlediyor.? diye propaganda yaparak batı dünyâsına seslerini duyurmaya çalıştılar. Cenevre (1891-1932) ve Paris'te (1932'den sonra) Troşak Gazetesi'ni yayınladılar.
1890-1895 yılları arasında İstanbul, Erzurum, Zeytun, Sason, Trabzon, Amasya, Merzifon, Tokat, Sivas, Diyarbakır, Van ve Muş'ta çıkarılan Ermeni ayaklanmalarında faal rol oynadılar. Terhis edilen silahsız askerlere saldırıp öldürdüler. Köy ve şehirlerde kadın, ihtiyar, çocuk demeden katliam yaptılar. Anadolu'daki yabancı konsolosluklar vâsıtasıyla silah temin edilip desteklendiler. Hınçak komitesinin parçalanmasından sonra, Ermenilerin Taşnak komitesi etrafında toplanmasıyla daha da güçlendiler (1896).
Avrupa'da Jön Türk ve İttihat ve Terakki adıyla faaliyet gösterip Abdülhamîd Hanı tahttan indirmeye çalışan kimselerle işbirliği yaptılar. Jön Türklerin 1902 ve 1907 yıllarında Paris'te yaptıkları kongrelere katıldılar. Bâzı Ermenilerin Rusya'da da faaliyet gösterme isteği teşkilâtı böldü. İkinci Meşrutiyetin îlânından sonra İttihatçılarla iyi geçinip bir süre terör eylemlerine ara verdiler.
Ancak Birinci Dünyâ Savaşı başlayınca kendilerini destekleyip silahlandıran İtilâf devletleri yanında yer alarak, Osmanlı Devletine karşı milis kuvvetleri kurdular. Erkekleri cepheye giden savunmasız Müslüman köylerini basarak evleri ateşe verdiler. Kadın, çocuk, ihtiyar ve hastaları diri diri yakmaktan zevk aldılar. Avrupa gazeteleri de, Ermeni köylerinin yakıldığını yazarak Hıristiyanlık duygularını istismar edip, Ermenilere taraftar toplamaya çalıştılar. Taşnak komitacılarının kurduğu Ermeni gönüllü birlikleri, doğu illerimizi işgal eden Ruslarla berâber, şehirlere girerek yağma ve katliam yaptılar. Van başta olmak üzere doğu şehirlerini tahrip ettiler. Ahâlisini ise tamâmen katlettiler. Her fırsatta ele geçirdikleri savunmasız insanları öldüren Ermeniler, Van'da yaptıkları katliamın akabinde (Nisan 1915) alınan bir kararla Suriye ve Anadolu'nun iç kesimlerine göçürüldüler. Bu esnâda birçok insan göç sıkıntısı dolayısıyla öldü. Bu durum sonraları Ermeniler ve taraftarlarının ?soykırım? iddialarına yol açtı.
Ruslara Anadolu'da yaptıkları yardımlarla ve kaçırdıkları silahlarla güçlenen Hınçak Komitesi, 1917 Rus ihtilâlinden istifâdeyle kurulan Ermenistan devletinde iktidâr partisi oldu. 1920'de Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhûriyeti kurulunca iktidardan uzaklaştırıldı. 1923'te de siyaset yapması yasaklandı. Üyeleri Avrupa ülkeleri, Lübnan ve ABD'de faaliyet gösterdiler. İkinci Dünyâ Savaşı sırasında bâzı Taşnak üyeleri Hitler'le işbirliği yaptılar. Rusya ve Rus Ermenistanı'na karşı düşmanlık besleyen Taşnak komitesi mensupları, hâlen Fransa, Lübnan, İran, Yunanistan ve ABD gibi devletlerde faaliyet göstermekte olup, Türkiye aleyhinde de düşmanca fikirler beslemektedirler.