Rehber | Kategoriler | Konular
şIRA
Alm. Traubenmost, Fr. Mistelle, İng. Grape, Juice. Mayalanmış tâze üzüm suyu. Olgunlaşmış üzümden değişik usullerle şıra elde edilir. Tâze şıra çeşitli elementleri ihtivâ etmesi bakımından çok önemli bir besin maddesidir. % 60-80 verimle elde edilen tâze üzüm şırasında ortalama, % 70-80 su, % 12-25 şeker, % 0,12-0,15 pektinler, % 0,02-0,04 tanen, % 0,9-1,5 organik asitler (tartarik, elma asidi), % 0,12-0,5 azotlu maddeler, % 0,3-0,5 kül, enzimler ve B1 vitamini vardır. C vitamini şıra elde edilirken harap olur. B1 vitamini şıranın şaraba dönüşmesi esnâsında kaybolur. Şırada çok az miktarda anorganik (litrede 0,1-0,3 mg) ve çok miktarda organik asitler bulunur. Şıranın bozulmadan muhâfazası ancak pastörize edilmesiyle mümkündür.
Pişmemiş üzüm suyu (şıra) havasız fıçılarda durunca, gaz habbeleri ve köpük meydana gelerek mayalanır. Şarap hâline döner (Bkz. İçki). Bu durumdaki şırada şeker azalıp, ispirto çoğaldığı için, tadı şekerliyken, keskin ve yakıcı olur. Üstü köpükle örtülünce, şıra şaraba dönmüş olur. Şıra kaynatılıp içine pekmez toprağı konursa, pekmez hâline gelir. (Bkz. Pekmez)
Yüz on beş kilogram üzümden yetmiş beş litre şıra çıkar. Şıraya kükürt dioksit konarak, sirke asidi mayası ve başka zararlı mayalar öldürülür. Şıra temizdir, içilir ve şifâlıdır. Şarap hâline dönünce içilmez ve karaciğerde, ruh ve bedende dengesizlik meydana getirir.