Rehber | Kategoriler | Konular
SALGIN
Küçük çaptaki salgınlara ?endemi?, daha büyük çaplı salgınlara (bir ülkeyi etkileyecek şekilde) ?epidemi?, dünyânın büyük bir bölümünü etkileyen salgınlara ise?pandemi? adı verilir. Salgın hastalıklarla ilgilenen ilim dalına ?Epidemiyoloji? denir.
Târih boyunca çeşitli salgın hastalıklar insanoğlunun korkulu rüyâsı olmuş ve milyonlarca insan, salgınlar esnâsında ölmüştür. Birçok savaşta ordular, düşmanlarına değil de salgın hastalıklara mağlup olmuşlardır. Târih boyunca en mühim salgınlara yol açan hastalıklar; çiçek, vebâ, kolera, tifüs, tifo ve griptir.
1926 ile 1930 yılları arasında Hindistan'da 979.738 kişi çiçeğe yakalanmış ve bunların % 40 kadarı ölmüştür. On dördüncü asırda Çin'den kalkan vebâ salgını bütün Asya'yı kaplayıp, 25 milyon insanı öldürmüştür. 1846'da Hindistan'dan başlayan kolera salgını bütün dünyâda milyonlarca insanı öldürdükten sonra 1856'da sona ermiştir. Yurdumuzda da 1970 Ekim ayında, İstanbul Sağmalcılar'da bir kolera salgını olmuş ve 1160 kişi hastalanmıştır.
Tifüs de önemli salgınlar yapmıştır. Napoleon'u Moskova önlerinden çeviren, ordusunu mağlup ve perişan eden tifüstür. Amerika'da 1577'de başlayan tifüs salgını 2 milyon yerliyi öldürmüştür. 1918-1922 yılları arasında Rusya'da 30 milyondan fazla kişi tifüse yakalanmış ve bunlardan 3 milyondan fazlası ölmüştür. 1918 senesinde, İspanya'dan kaynaklanan grip salgını kısa sürede Avrupa'yı kaplamış, 1919'da Amerika'ya da geçerek dünyâda 20 milyon insanın hayâtına kıydıktan sonra şiddetini kaybetmiştir.
Salgın hastalıkların çoğunluğu su ve besinlerle ağız yolundan girer, bir kısmı da solunum yolu ile bulaşır. Meselâ, şehir su şebekesine kaçak yapan bir lağım suyunun mevcudiyetinde binlerce kişinin kısa sürede tifoya veya koleraya yakalanması mümkündür.
Salgın hastalıkların ortaya çıkmasını önlemek, halk sağlığı açısından son derece mühimdir. Bu konuda alınacak tedbirler şöyle sıralanabilir: Mevcut hastaların erkenden teşhis ve tedâvisi; hastalık taşıyıcılarının tespit ve tedâvisi; hastalıkların naklinde rol alan karasinek, bit gibi aracılarla mücâdele edilmesi; suların dezenfeksiyonuna çok önem verilmesi; yerleşim merkezlerinde altyapı tesislerinin gerçekleştirilmesi; gıdâların kontrolü; aşılama hizmetlerinin düzenli bir şekilde yürütülmesi ve halkın sağlık eğitimine tâbi tutulması sayılabilir.
Dünyâdaki En Önemli Salgınlar
YılYerTürüEtkileri
558Avrupa, Asya, AfrikaVebâ ve ÇiçekMilyonlarca ölü
740-744BizansVebâ200.000 ölü.
1340Asya ve AvrupaVebâ25 milyon ölü
1407İngiltereVebâ30.000 ölü
1528İtalyaTifüs21.000 ölü.
1560BrezilyaÇiçekBirkaç milyon ölü
1625LondraVebâ35.000 ölü
1665LondraVebâ70.000 ölü
1672FransaVebâ60.000 ölü
1826-37AvrupaKoleraBir yıla 900.000 ölü
1840-62Dünyâ çapındaKoleraMilyonlarca ölü
1863İngiltereKızıl30.000 ölü
1883-94Dünyâ çapındaKoleraMilyonlarca ölü
1889-90Dünyâ çapındaGripDünyâ nüfûsunun
% 40'ını etkiledi
1900Çin ve HindistanVebâ3 milyon ölü
1907HindistanVebâ1.3 milyon ölü
1917-21RusyaTifüs2,5-3 milyon ölü
1920'lerHindistanVebâ2 milyon ölü
1921HindistanKolera500.000 ölü
1924HindistanKolera300.000 ölü
1926-30HindistanÇiçek423.000 ölü
1935UgandaVebâ2.000 ölü